Kot coś zniszczył? Sprawdź, kto ponosi za to odpowiedzialność

Szkody wyrządzone przez zwierzę – co mówi prawo?

Zacznijmy od podstawy prawnej. Zgodnie z artykułem 431 § 1 Kodeksu cywilnego:

„Kto chowa zwierzę albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia szkody przez nie wyrządzone, niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy zabłąkało się lub uciekło.”

W skrócie – jeśli jesteś opiekunem kota i twój mruczek coś zniszczy, to ty ponosisz za to odpowiedzialność. I nie ma znaczenia, czy kot był wtedy na smyczy, na ogrodzonym podwórku, czy samowolnie wyskoczył przez uchylone okno. Odpowiadasz jako osoba, która go „chowa” – czyli utrzymuje, opiekuje się nim i ma nad nim pieczę.

Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami w Polsce od lat edukuje w zakresie zarówno praw zwierząt, jak i obowiązków opiekuna. Rozpatrzmy wspólnie najczęstsze sytuacje, jakie mogą przytrafić się nam, jako opiekunom kotów.

Typowe kocie „przestępstwa”: co może pójść nie tak?

1. Kot zarysował samochód

Sytuacja z życia: kot wskoczył na maskę auta sąsiada, zostawiając widoczne rysy pazurami. To częsta historia – szczególnie tam, gdzie koty wychodzą bez opieki opiekuna na zewnątrz.

Jeśli sąsiad zgłosi szkodę (np. do ubezpieczyciela AC), a wiadomo, że to ty jesteś opiekunem kota, możesz być pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej. Najlepszym rozwiązaniem w takich przypadkach jest posiadanie ubezpieczenia OC w życiu prywatnym, które obejmuje również zwierzęta domowe.

2. Kot zniszczył wynajęte mieszkanie lub hotelowy pokój

Jeśli zabierasz kota do hotelu, apartamentu na wynajem czy w gości – warto wiedzieć, że wszystkie zniszczenia, których dokona twój zwierzak (np. zadrapane meble, zniszczone zasłony, przewrócone wazony czy doniczki), to również twoja odpowiedzialność cywilna. Właściciel lokalu ma pełne prawo domagać się pokrycia kosztów naprawy.

3. Kot wszedł do ogrodu sąsiada i zniszczył rośliny

Może to brzmi jak mało realna sytuacja, ale... koty to ciekawskie istoty. Czasem zapędzą się do ogrodu sąsiada, wykopią kwiatki, zanieczyszczą grządkę lub spłoszą ptaki w oczku wodnym. I znów: właściciel ogrodu może domagać się rekompensaty – na drodze polubownej lub sądowej.

Czy opiekun kota zawsze ponosi odpowiedzialność?

Prawo cywilne opiera się na zasadzie winy domniemanej, co oznacza, że to opiekun musi udowodnić, że dołożył wszelkich starań, aby zapobiec szkodzie. Jeśli więc kot był np. w zamkniętym domu, a mimo to wyrządził szkodę – opiekun może próbować udowodnić, że nie ponosi winy (np. przez wykazanie, że kot uciekł nie ze swojej winy). Ale to wyjątki – w praktyce winę najczęściej przypisuje się opiekunowi.

Kot wychodzący – większa swoboda, większa odpowiedzialność

Koty wychodzące to najczęstszy przypadek „kociego zamieszania”. Samowolne wędrówki, podrapane samochody, odchody w piaskownicach, pogryzione kable w piwnicy sąsiada… Jeśli pozwalasz kotu swobodnie wychodzić, musisz mieć świadomość, że odpowiadasz za jego działania – również poza swoją posesją.

To samo dotyczy kotów, które przypadkiem wydostały się z domu. Ucieczka nie zwalnia z odpowiedzialności. Jeśli kot wyrządził szkodę – zapłaci opiekun.

Co możesz zrobić, by uniknąć odpowiedzialności?

• Zabezpieczaj okna i balkon – by kot nie wydostał się samodzielnie.

• Nie zostawiaj kota bez opieki w hotelu czy cudzym domu – szczególnie jeśli nie jesteś pewny jego reakcji.

• Rozważ OC w życiu prywatnym – wiele polis obejmuje również szkody wyrządzone przez zwierzęta.

• Nie puszczaj kota „samopas” na cudze posesje – to może być potraktowane jako naruszenie prawa własności.

Czy można zgłosić szkodę na kota?

A co, jeśli to kot jest poszkodowany? Na przykład został zaatakowany przez psa, potrącony przez sąsiada albo uwięziony przez osoby trzecie? Również w takich przypadkach można domagać się zadośćuczynienia. Sprawę należy zgłosić na policję lub do odpowiedniego sądu cywilnego. Oczywiście – wymaga to udokumentowania szkody oraz dowodu winy sprawcy.

Kot coś zniszczył - odpowiada opiekun

Koty – choć cudowne i kochane – bywają też autorami szkód. Polskie prawo jasno wskazuje, że to opiekun kota ponosi odpowiedzialność za jego działania. Dlatego warto pamiętać, że kot to nie tylko przyjemność, ale też obowiązek. Świadoma opieka to także przewidywanie konsekwencji… pazurów, ciekawości i zwinności pupila.

Artykuł powstał we współpracy z Towarzystwem Opieki nad Zwierzętami w Polsce.