Kocie zęby – jak dbać o piękny koci uśmiech?

O tym, że należy dbać o higienę jamy ustnej i zębów – także swoich kotów – niby wiemy, ale na co dzień zapominamy.. albo poddajemy się po kilku stoczonych krwawych walkach z pupilem i szczoteczką do mycia zębów. Czy jest jakaś alternatywa?

Czym grozi zaniedbanie zębów i dziąseł kota?

Zacytujemy za Danielem T.Carmichanel „Weterynaria po dyplomie” – lipiec 2008

Szczególnym problemem stomatologicznym, z którym przychodzi się nam zmierzyć, jest zapobieganie chorobom przyzębia, związanym z obecnością płytki bakteryjnej na powierzchni zębów. Celem pielęgnacji zębów w domu jest usuwanie płytki bakteryjnej, co opóźnia gromadzenie się kamienia nazębnego . Płytka bakteryjna może kolonizować czyste żeby w ciągu 24-36 godzin. Tak wiec w ciągu kilku dni po profesjonalnym oczyszczeniu zębów zwierzęcia dochodzi do gromadzenia się drobnoustrojów. Mogą one ponownie doprowadzić do zapalenia tkanki przyzębia i rozwoju choroby. Dobra wiadomością jest to, że pielęgnacja zębów w domu może zapobiegać temu zjawisku.

Niestety, nie zawsze robi się to, co jest najlepsze dla naszych pacjentów. Nieoficjalne ankiety przeprowadzone wśród lekarzy weterynarii biorących udział w edukacyjnych wykładach podyplomowych potwierdzają, że u wielu zwierząt, nawet będących własnością lekarzy weterynarii, nie prowadzi się domowej opieki dentystycznej. W niektórych sytuacjach przyczyna tego stanu rzeczy jest samo zwierze (np. gryzie lub ucieka).  Jednak w wielu przypadkach wynika to po prostu z braku właściwej edukacji właściciela zwierzęcia lub braku motywacji z jego strony.

Od czego zacząć higienę

Dla pacjentów weterynaryjnych domowa pielęgnacja zębów rozpoczyna się w gabinecie lekarskim. Przede wszystkim, zanim rozpocznie się domowy program profilaktyczny, pacjent musi zostać poddany badaniu w kierunku chorób zębów oraz leczony, jeśli to konieczne. W 80% psów powyżej 3 roku życia i około 50% kotów występuje zaawansowana choroba przyzębia, która wymaga natychmiastowego profesjonalnego leczenia. Profesjonalne leczenie zębów przeprowadzone we właściwym momencie , u zwierzęcia w pełni znieczulonego, jest podstawą weterynaryjnej profilaktyki stomatologicznej.

Pielęgnacja zębów w domu jest przeciwwskazana w przypadku zwierząt z zaburzeniami stomatologicznymi przebiegającymi z bolesnością zębów, np. z odontoklastycznymi uszkodzeniami resorpcyjnymi. A także u kotów i złamaniem zęba z odsłonięciem miazgi. Co więcej, dyskomfort zwierzęcia związany z próbą szczotkowania bolącego zęba może spowodować jego niechęć do tej metody pielęgnacyjnej jamy ustnej w przyszłości. Tak więc opieka domowa, a szczególnie żywienie strukturalnymi karmami dentystycznymi , powinna być wprowadzona dopiero wtedy , gdy odpowiednie profesjonalne leczenie stomatologiczne doprowadzi do uzyskania czystej i zdrowej jamy ustanej (wyłączając najzdrowszych i najmłodszych pacjentów). Ideałem byłoby, aby domowy program ochrony stomatologicznej rozpoczął się u szczeniąt i kociąt, zanim dojdzie do rozwoju jakichkolwiek zmian patologicznych dotyczących zębów.

Na czym polega domowa pielęgnacja kocich zębów i dziąseł?

Szczotkuj codziennie zęby.

Najlepszym sposobem postępowania jest codzienne czyszczenie im zębów. Czyszczenie zębów raz na tydzień, a nawet raz na trzy dni jest niewystarczające, ponieważ płytka bakteryjna może kolonizować powierzchnie zęba w ciągu 24-36 godzin.

Czyszczenie zębów powinno polegać na delikatnym wykonywaniu ruchów okrężnych. Trafnym wyborem jest delikatna szczoteczka do mycia zębów dla dzieci. Wprawdzie każda z metod czyszczenia zębów jest lepsza niż żadna, jednak szczoteczki zakładane na palec są nieefektywnie zaprojektowane i gorzej oczyszcza żeby niż szczoteczki tradycyjne.
Pasta do zębów jest wzbogacana smakowo, dla lepszej akceptacji środka podczas mycia zębów . Badania prowadzone u ludzi pokazują, ze stosowanie środków do czyszczenia zębów nie przyczynia się do natychmiastowego usuwania płytki podczas ręcznego mycia zębów. Głównym czynnikiem w procesie usuwania płytki nazębnej jest mechaniczne działanie szczoteczki do zębów. Zauważono wiele korzyści wynikających z obecności enzymów w niektórych pastach weterynaryjnych , potwierdzonych przez badania naukowe Nie zaleca się stosowania u zwierząt pasty do zębów przeznaczonych dla ludzi, zawiera ona bowiem fluor, który nie powinien być połykany przez zwierzęta.

Stosuj preparaty weterynaryjne, przeznaczone dla kotów

A jeśli jednak szczotkowanie zębów jest utrudnione lub niemożliwe, bo kot stanowczo się sprzeciwia, gryzie i drapie? Dobra wiadomość jest taka, że istnieją już na rynku sprawdzone specyfiki, łatwe w stosowaniu. Dodaje się je do wody do picia lub karmy, które same pomagają zwalczać osad i kamień nazębny. Takim specyfikiem jest np. PlaqueOff Animal. Zawiera naturalną substancję roślinną Algae D1070™ uzyskaną z algi morskiej.  Co ciekawe, jego bezpieczeństwo i skuteczność sprawdzono wcześniej u ludzi – zatem to jeden z nielicznych środków „testowanych na ludziach” z korzyścią dla zwierząt. Poprzednikiem PlaqueOff ® Animal jest ProDen PlaqueOff ® – środek, który od lat stosują tysiące Szwedów i mieszkańców innych krajów. Jak wykazały badania kliniczne przeprowadzone na ludziach, nalot na zębach uległ zmniejszeniu o nawet 88%, zaś kamień nazębny albo całkiem zniknął, albo przybrał strukturę silnie porowatą, która ułatwia jego usuwanie. Przeprowadzone badania dowodzą, że wynik jest widoczny już po czterech tygodniach.

Stosuj dietę stomatologiczną

Niektóre karmy weterynaryjne lepiej wpływają na stan przyzębia niż zwykłe suche karmy. Badania wykazały, ze ich podawanie powoduje znaczne zmniejszenie płytki nazębnej, kamienia nazębnego i indeksu zapalenia dziąseł. Działanie diet stomatologicznych jest wynikiem charakterystycznej struktury granulek karmy albo ich chemicznego pokrycia polifosforanem. Polifosforan pokrywający granulki karmy, wiąże sole mineralne zawarte w ślinie, uniemożliwiając ich odkładanie się w postaci kamienia nazębnego. Tym samym diety, w których wykorzystuje się odpowiednia strukturę granulek, mogą przyczynić się do zmniejszenia płytki nazębnej i kamienia, podczas gdy karmy pokryte chemicznie zapobiegają skutecznie jedynie rozwojowi kamienia nazębnego.

Zastosuj OraVet

Innym sposobem zapobiegania zapalenia przyzębia jest stosowanie OralVet (Merial), który jest biologicznie nieczynnym polimerem, wiążącym się z powierzchnią zęba , pomagającym zmniejszyć płytkę i tworzenie kamienia. Produkt jest łatwy do aplikacji u znieczulonych zwierząt , które zostały poddane profilaktyce dentystycznej , musi być także stosowany raz w tygodniu w domu, aby zachować barierę ochronną. Ora Vet nie może być umieszczony poniżej linii dziąseł ( np. na powierzchni korzenia , w kieszonce zębowej) , ponieważ uniemożliwia ponowne przyleganie tkanki łącznej dziąsła do powierzchni korzenia. Badania dokumentują skuteczność Oral Vet w zapobieganiu rozwojowi płytki nazębnej i kamienia nazębnego.

Stosuj płukanie jamy ustanej i żele.

Środki do dezynfekcji jamy ustnej, takie jak glukonian chlorheksydyny i dwuklukonian chlorheksydyny, są jeszcze jednym sposobem domowej pielęgnacji jamy ustanej zwierzęcia. Po związaniu z tkanka dziasła chlorheksydyna zabija bakterie , które mogą wywoływać bakterię , które mogą wywoływać chorobę przyzębia i nieświeży oddech . działanie to trwa nawet do 48 godzin , nie rozwija się odporność bakteryjna. Chlorheksydyna może powodować przebarwienia zębów , ale jest to przemijające . Środek ten jest zalecany w przypadkach przewlekłego zapalenia tkanek przyzębia . Powinno się go stosować dwa razy w tygodniu , a nawet codziennie, podczas regularnego mycia zębów. Zdrowe dziąsła są nieporównywalnie ważniejsze niż zabarwienie zębów chlorheksydyną, które z czasem samo ustąpi.

Maxi/Guard jest doustnym żelem zawierającym askorbian cynku. Cynk ma właściwości przeciwbakteryjne , a kwas askorbinowy (witamina C) jest niezbędna do produkcji kolagenu. Badania u kotów wykazały w grupie zwierząt leczonych żelem z askorbianem cynku istotne zmniejszenie tworzenia płytki , zapalenia dziąseł i patogennych bakterii beztlenowych wywołujących chorobę przyzębia.

Środki do płukania jamy ustnej zawierające podchloryn sodu, są skuteczne w zwalczaniu nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej dzięki jego neutralizacji związkami siarki. Należy jednak pamiętać, ze likwidacja samego zapachu nie powoduje wyleczenia choroby podstawowej , która toczy się w jamie ustnej.

A może dodać do karmy?

W ostatnim czasie modne stały się specyfiki dodawane do karmy, a zawierające pożyteczne bakterie. Likwidują one już po kilku dniach stosowania przykry zapach z pyszczka, a i sprzyjają zdrowiu dziąseł. Czy potrafią załagodzić stan zapalny występujący np. w plazmocytarnym zapaleniu dziąseł kota? Kto ma kota z tą przypadłością, ten wie, jak uciążliwe to schorzenie, nawracające stany zapalne, antybiotykoterapia co kilka miesięcy, czasem sterydy… a czasem kończy się na usunięciu wszystkich zębów. Być może długotrwałe stosowanie preparatów zawierających „dobre bakterie”, pomoże uratować kocie dziąsła i zęby.

Jak widać, sprawa pielęgnacji jamy ustnej kotów jest ważna. Ma aspekt estetyczny i co ważniejsze – zdrowotny. Istnieje całkiem spory wybór środków pomagających higienę utrzymać. I wcale nie musi to być szczoteczka do zębów.

W artykule wykorzystano fragmenty
Veterinary Medicine Vol 102, No 5, maj 2007, p 296