Tajemnice białek

Białka są cząsteczkami zbudowanymi z wielu (setek, tysięcy) aminokwasów, które z kolei składają się głównie z węgla, wodoru, tlenu, azotu. Koty potrzebują białka w dwóch głównych celach: aby dostarczyć do organizmu tzw. aminokwasy niezbędne (których nie potrafią same wytworzyć) oraz aby dostarczyć azot – niezbędny do wytwarzania w organizmie pozostałych aminokwasów.

Białko wykorzystywane jest przez organizm kota także w celach energetycznych (rozkładając aminokwasy wytwarza się z nich energia). Dlatego koty jako typowi mięsożercy potrafią się obejść bez węglowodanów w diecie, chociaż warto pamiętać, że jeżeli otrzymają je w pokarmie, to będą z nich czerpać energię, co spowoduje zmniejszenie zapotrzebowania na białko.

Młode organizmy potrzebują więcej białka niż dorosłe. W przypadku kotów rosnących około 60%  ich zapotrzebowania na białko jest przeznaczone na utrzymanie prawidłowego funkcjonowania tkanek organizmu (cele bytowe), natomiast 40% jest przeznaczone na utrzymanie prawidłowego wzrostu i rozwoju. W przypadku niedoboru białka w pokarmie, zwierzę dorosłe zaczyna tracić masę mięśniową, natomiast u zwierząt młodych dochodzi do zahamowania wzrostu, spadku masy ciała i w efekcie upośledzenia rozwoju.

Dokładne określenie zapotrzebowania na białko u kotów jest stosunkowo trudne, ponieważ o indywidualnych potrzebach każdego zwierzęcia decyduje wiele czynników. Należą do nich czynniki żywieniowe: jakość białka i jego skład aminokwasowy, strawność białka oraz gęstość energetyczna diety, a także poziom aktywności zwierzęcia, jego stan fizjologiczny oraz stan odżywienia.

Jeżeli strawność i jakość białka wzrasta, zapotrzebowanie na białko maleje.

W wysokiej jakości karmach komercyjnych strawność białka waha się między 80% a 90%, natomiast w karmach o niskiej jakości bardzo często nie przekracza 75%. Ma to bezpośredni wpływ na ilość  podawanego kotu pokarmu. Przykładowo kot ważący 4,5 kg, potrzebuje dziennie 12,5 grama białka. Jeżeli będzie otrzymywał karmę wysokiej jakości – jego dzienna dawka pokarmowa musi zawierać między 13,8 a 15,6 białka, zaś jeżeli będzie karmiony karmą niskiej jakości – co najmniej 16,6 grama białka. Ze względu na różnice w strawności oraz fakt, że nadmiar białka w pokarmie u zwierząt bez zaburzeń wątroby lub nerek nie stanowi większego problemu komercyjne karmy dla kotów zazwyczaj zawierają dwa do cztery razy więcej białka niż minimalne zapotrzebowanie pokarmowe na białko u tych zwierząt.

 Ze względu na wyjątkowy metabolizm kwasów tłuszczowych koty potrzebują również specjalnego aminokwasu – tauryny. Choć jest ona jednym z najważniejszych aminokwasów w diecie kotów, to nie jest składnikiem żadnych białek. Jej niedobór prowadzi do wielu zaburzeń (m.in. zwyrodnienia siatkówki oka, głuchoty, kardiomiopatii, niewydolności serca, upośledzenia odporności, zaburzeń rozrodczych).

Innym aminokwasem niezbędnym dla kotów jest arginina, która odpowiada za usuwanie amoniaku z orgazmu. Bez odpowiedniej ilości argininy u kotów może dochodzi do gromadzenia się amoniaku we krwi i w efekcie objawów zatrucia.

Pamiętaj o jakości

Bardzo ważna jest także jakość białka oraz wynikająca z niej jego wartość biologiczna. W przyrodzie właściwie nie ma takiego źródła białka, które w idealny sposób spełniałoby zapotrzebowanie kotów na wszystkie aminokwasy, dlatego w karmach komercyjnych najczęściej stosuje się mieszanki kilku różnych rodzajów mięsa, aby w ten sposób skorygować ewentualne niedobory lub nadmiary niektórych aminokwasów.