Choroby genetyczne u kotów. Które występują najczęściej?

Choroby genetyczne u kotów mogą pojawiać się tak samo jak u każdego innego gatunku. Są one przedmiotem wielu badań, jednak cięgle podejrzewa się, że ponad dwie trzecie z nich nie zostało rozpoznanych. Nie dziwi specjalnie, że tak jak w przypadku innych zwierząt, choroby genetyczne u kotów występują najczęściej u zwierząt rasowych. Stąd nacisk, który nauka kładzie na zgłębianie właśnie tego tematu. Oto trzy najczęściej występujące zaburzenia genetyczne, które mogą dotknąć kota.

PKD, czyli wielotorbielowate zwyrodnienie nerek

Ta choroba dotyka przede wszystkim koty perskie, birmańskie i brytyjskie krótkowłose. Dziedziczona jest autosomalnie dominująco, czyli przez chromosomy inne niż płci. Prawdopodobieństwo jej wystąpienia jest równie wysokie u kotek, jak u kotów. Choroba ta polega na pojawianiu się na nerkach torbieli wypełnionych płynem. Z czasem rozrastają się one, prowadząc do zaburzenia pracy i w końcu przewlekłej niewydolności nerek. Jest to choroba, z którą kot może się urodzić, jednak diagnozuje się ją dopiero około 6. miesiąca życia. Diagnostyka PKD opiera się na badaniu ultrasonograficznym, uważanym przez lekarzy weterynarii za skuteczną i wiarygodną metodę wykrywania tego schorzenia.

Dlaczego akurat PKD uważane jest za najczęściej występującą chorobę genetyczną u kotów? Ponieważ rasy, które są na nią narażone, stanowią jednocześnie najliczniejsze grupy przedstawicieli kotów rasowych na świecie. Szacuje się, że cierpi na nią 29-40% populacji różnych ras.

PRA, czyli postępujący zanik siatkówki

Spośród kocich chorób oczu ta uwarunkowana genetycznie jest najczęściej spotykana wśród kotów rasowych. Narażone na nią są przede wszystkim koty syjamskie, abisyńskie, somalijskie, perskie i singapurskie. Schorzenie polega na tym, że komórki odpowiedzialne za rozpoznawanie ruchu oraz widzenie w nocy ulegają zniszczeniu. Skutki tej choroby genetycznej różnią się w zależności od rasy, np. u kotów abisyńskich najczęściej występuje całkowita utrata wzroku, ale u persów zdarza się to raczej rzadko.

Zmiany spowodowane PRA pojawiają się najczęściej około 2. roku życia. Pierwsze objawy mogą wystąpić nawet, gdy kociak ma 1,5 roku. Nie zaobserwowano zmian chorobowych u nowo narodzonych kociąt.

HCM, czyli kardiomiopatia przerostowa

Kardiomiopatia przerostowa to choroba genetyczna, polegająca na wystąpieniu pogrubień ścian lewej komory serca. To jedna z najpowszechniejszych chorób serca u kotów w ogóle, a spośród kotów rasowych najczęściej dotyka przedstawicieli: maine coon, brytyjski krótkowłosy, rex, perski, turecki van, syberyjski, szkocki zwisłouchy, sfinks i bengalski. Nie oszczędza jednak kotów mieszanych. Nasilenie choroby może być różne w zależności od osobnika. Wyróżnia się formy łagodniejsze i cięższe. Przebieg jednak jest zwykle taki sam. Rozpoczyna się od  zastoinowej niewydolności serca i prowadzi albo do nagłej śmierci, albo do zakrzepicy zatorowej.

HCM diagnozuje się zwykle około 2. roku życia, ale są przypadki, gdy da się ją rozpoznać już w wieku 3 miesięcy. Wówczas najczęściej ma ona bardzo ciężki przebieg między 6. a 18. miesiącem życia. Najdokładniejszą i najmniej inwazyjną metodą wykorzystywaną w diagnostyce HCM jest badanie echokardiograficzne. Stosowane w diagnostyce EKG, RTG i osłuchiwanie są za mało czułe lub obarczone zbyt dużym marginesem błędu. Diagnostyka kotów znajdujących się w grupie ryzyka jest niezwykle ważna. HCM często przebiega bezobjawowo i kończy się nagłą śmiercią zwierzęcia.

Choroby genetyczne u kotów

Badania nad chorobami genetycznymi u kotów są bardzo istotne, ponieważ pozwalają na takie dobieranie par osobników w hodowlach, aby nieprawidłowości uniknąć. Jednak należy pamiętać, że choroby genetyczne u kotów dzielimy na dwie grupy: dziedziczne i niedziedziczne. Dodatkowo wiele z wad wrodzonych u kotów nie jest spowodowanych mutacją genów, a jednak ich przyczyny nie są do końca jasne.

Pewne jest to, że skłonność do występowania danej choroby genetycznej jest uzależniona od rasy. Nie należy jednak przez to rozumieć przyzwolenia na rozmnażanie osobników chorych. Szerzenie świadomości potrzeby diagnostyki, odpowiedni dobór par kotów przy rozrodzie i wczesne wykrywanie możliwych chorób mają zminimalizować występowanie nieprawidłowości. Dodatkowo w regulaminie Polskiego Związku Felinologicznego pojawił się zapis regulujący kwestię chorób genetycznych wśród kotów rasowych, który stanowi, że związek „nie uzna żadnej nowej rasy kotów, której standard opiera się na fenotypowych zaburzeniach lub innych wadach rozwojowych, które powodują problemy zdrowotne, lub utrudniają normalne życie kotu”. Zapis ten ma zapobiegać powstawaniu ras kotów, które skazane byłyby na cierpienie w imię zachcianki człowieka.

Choroby genetyczne u kotów to temat trudny, rozległy i wymagający jeszcze wielu badań. Nie zmienia to faktu, że każdy opiekun – a już na pewno opiekun kota rasowego – powinien zapoznać się ze schorzeniami, które mogą dotknąć jego pupila.