27.09.2019
Podobne, ale jednak inne. Czym się różnią koty z Europy od tych z Ameryki?
Nikoletta Parchimowicz
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Oto historia kociej ewolucji w pigułce! Kiedy pojawiły się pierwsze kotowate? Jakie są różnice między kotami ze Starego i Nowego Świata? Czy nasze domowe mruczki wciąż są dzikie?
fot. Shutterstock
Wyróżniamy dziś 41 gatunków kotów. I choć wszystkie mają wspólnego przodka, dzielimy je na koty dzikie i domowe. A także na koty duże i małe. Najróżniejsze rodzaje kotowatych znajdziemy dziś na całej Ziemi! No, może z wyjątkiem Antarktydy, choć znając wyjątkowo dobrze rozwinięte zdolności adaptacyjne tych istot, z pewnością i tam by się z czasem odnalazły. To oczywiste, że koty różnią się między sobą. Najciekawsze jest jednak to, czym! Czy słyszałeś o podziale na koty ze Starego i Nowego Świata?
Początki kotowatych
Korzeni pierwszego kota można by doszukiwać się już 45 milionów lat temu, kiedy to ze ssaków wyodrębniły się istoty drapieżne. Rząd drapieżnych podzielił się z czasem na psokształtne oraz na kotokształtne. Historia ewolucyjna kotów sięga końca eocenu. Pierwsze właściwe kotowate datuje się na oligocen, ale na długo przed nimi (35 milionów lat temu) istniały już paleokoty. Rodzina ta jednak wymarła. Najstarszym opisanym kotem był Proailurus lemanensis – istniał 25 mln lat temu. Ta kotowata istota przekształcała się w coraz to inne rodzaje. Uznaje się go za ostatniego wspólnego przodka dzisiejszych kotowatych. To ten właśnie kot rozpowszechnił się na wiele kontynentów i ewoluował.
Jedno z najważniejszych wydarzeń w kociej historii miało jednak miejsce 11 milionów lat temu i był nim podział na wielkie koty: tygrysy, lwy, jaguary, 4 gatunki panter i małe koty: karakale, serwale, oceloty, rysie, gepardy, pumy, koty bengalskie, chausy, koty cętkowane, manule, żbiki, koty czarnołape, stepowe, tybetańskie, nubijskie… Każda z tych odrębnych kocich rodzin tworzyła kolejne rodzaje kotowatych. Ta ewolucja trwa po dziś dzień.
Decydująca migracja
Tym, co zmieniało koty i kształtowało je w największym stopniu, były migracja i izolacja. To, jaką drogę przemierzyły koty i z iloma przeciwnościami losu oraz natury musiały się po drodze borykać, jest wprost niesamowite! Zmiany klimatu, obniżenie, czy podwyższenie się poziomu mórz, łączenie i oddzielanie się kontynentów, powstawanie wysp, nowych rzek, wybuchy wulkanów – to wszystko sprawiało, że niektóre gatunki kończyły swój żywot, inne zmieniały swoje miejsce zamieszkania, mieszały się z innymi, bądź wręcz przeciwnie – odcinały się od takiej możliwości. W odizolowanym świecie wykształcały coraz to większe różnice pomiędzy sobą. Natomiast na wspólnych ziemiach z czasem zacierały pomiędzy sobą wszelkie odrębności.
Koty ze Starego i Nowego Świata. Behawioralne różnice w rodzinie małych kotów
Mimo że współczesne koty różnią się od siebie wizualnie, to tak naprawdę genetycznie są w niezwykle bliskim stopniu ze sobą spokrewnione. Ewolucyjnie wciąż są ze sobą bardzo blisko. Dla przykładu: geny kotów domowych i tygrysów pokrywają się w około 96 procentach! To między innymi dlatego niektórzy podważają tezę o udomowieniu kotów. Ich zachowaniem wciąż w największym stopniu kieruje przecież instynkt.
Małe koty możemy podzielić dziś na te, które zamieszkują Stary Świat i na te, które zamieszkują Nowy Świat. Co to oznacza? Stary Świat to Afryka, Europa i Azja. Nowy Świat to w tym przypadku Ameryka Środkowa i Południowa. Koty ze Starego Świata to nasze dzisiejsze koty domowe, żbiki, gepardy, serwale, karakale, rysie i koty cętkowane. Koty z Nowego Świata to natomiast pumy, koty argentyńskie oraz oceloty. Istnieją pewne drobne różnice behawioralne pomiędzy małymi kotami, których nie sposób przeoczyć!
Podział małych kotów. Koty ze Starego i Nowego Świata
Koty ze Starego Świata
- potrafią zrobić „chlebek” – podkulają łapki pod siebie w trakcie leżenia
- zjadają ptasie ofiary w całości, wraz z piórami
- starannie zakopują swoje odchody
Koty z Nowego Świata
- śpią i leża tylko z wyciągniętymi łapkami
- przed zjedzeniem ptaka z ogromną dokładnością pozbawiają go piór
- nie zakopują swoich odchodów
Jak widać, ewolucja kotowatych trwa nieprzerwanie od wielu milionów lat. Proces ten nie zatrzymał się i ma miejsce również dzisiaj. Jak się jednak okazuje, tylko naszym domowym mruczków nie grozi aktualnie groźba wymarcia. Każdy inny gatunek jest w mniejszym, bądź większym stopniu na nie narażony.
Miłośniczka kotów, catsitterka, behawiorystka. Piszę o kotach od wielu lat. O ich naturze uczę się natomiast, odkąd pamiętam. Czuję z kotowatymi niesamowitą więź i porozumienie.
Zobacz powiązane artykuły
29.10.2024
5 dowodów na to, że starsze koty są niesamowite
Ten tekst przeczytasz w 4 minuty
Rozczulają nas słodkie kocięta, ale nie należy lekceważyć kocich seniorów – sprawdźcie, dlaczego!
undefined
25.10.2024
Lampart Plamisty – piękno, siła i tajemnica w jednym
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Lampart plamisty (Panthera pardus) to jedno z najbardziej majestatycznych zwierząt na naszej planecie. Jego elegancja, zwinność i imponująca szata sprawiają, że trudno przejść obok niego obojętnie. Ten dziki kot, choć doskonale przystosowany do życia w dziczy, zmaga się z coraz większymi zagrożeniami. Co warto wiedzieć o lamparcie plamistym, który mimo swojej siły potrzebuje naszej ochrony?
undefined
15.10.2024
Uzębienie kota skrywa wiele tajemnic! Oto 4 ciekawostki
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Kocie uzębienie to prawdziwe dzieło sztuki. Skrywają wiele ciekawych funkcji oraz interesujących rozwiązań.
undefined