21.08.2021
Pantera śnieżna – kot, który ukochał sobie zimę i góry
Nikoletta Parchimowicz
Ten tekst przeczytasz w 5 minut
Pantera śnieżna to kot, który szczególnie umiłował sobie zimę. Mógłby galopować w zaprzęgu Królowej Śniegu. Wyróżnia się bajecznie pięknym umaszczeniem. Niestety – piękne futro dla kotów oznacza wielkie niebezpieczeństwo.
fot. Shutterstock
Irbis – pantera śnieżna, irbis śnieżny, śnieżny leopard, uncja (Panthera uncia) – gatunek ssaka z podrodziny panter (Pantherinae) w rodzinie kotowatych (Felidae). Irbis jest ściśle powiązany z tygrysem, obydwa gatunki rozdzieliły się około 2 miliony lat temu. Żyje w Himalajach i na Wyżynie Tybetańskiej, Ałtaju oraz w południowo-zachodnich Chinach. Ogromny teren występowania tego kota zajmuje aż 12 krajów! Jednak ilość osobników jest zatrważająco mała i wciąż maleje. Jego dom to stepy, lasy i góry. To piękny i dostojny kot, o niezwykłym umaszczeniu. Dzieli się na dwa podgatunki:
- P. uncia uncia – centralna Azja na północny wschód do Mongolii i Rosji.
- P. uncia uncioides – zachodnia Chińska Republika Ludowa i Himalaje.
Najbardziej tajemnicze koty
To najpotężniejszy drapieżnik skalistych gór Ałtaju. Jest bardzo czujny i ostrożny. Być może dlatego jest uznawany za najbardziej tajemniczego kota i jest to gatunek bodaj najmniej zbadany przez naukowców. Do niedawna irbisy były nieuchwytne dla badaczy i fotografów. Dopiero zastosowanie fotopułapek umożliwiło uwiecznienie tych pięknych i bardzo skrytych kotów w naturze. Zaobserwowanie pantery w jej naturalnym środowisku jest bardzo trudne, dlatego często bywa przez lokalne społeczności nazywana Duchem Gór.
Kot na zimę
Kot ten jest doskonale przystosowany do życia w skrajnie surowym środowisku. Niestraszna mu zima i mrozy. Grube futro oraz owłosienie poduszek łap pozwalają wytrzymać skrajnie niskie temperatury. Nawet wyjątkowo długi ogon, najdłuższy u panter, stanowi przystosowanie do zimnego klimatu – w spoczynku zwierzę może owinąć się nim niczym szalem. Poza tym ogon stanowi dla kota ster. Doskonale porusza się wśród skał, przeskakując jednym susem nawet do 6 metrów. Niestety piękne futro to równocześnie największe przekleństwo tego kota – stanowi cenne trofeum dla kłusowników. Dodatkowo pozostałe części ciała tego kota są ważnymi elementami tradycyjnej medycyny azjatyckiej.
Pantera śnieżna – charakterystyka
Wygląd
Irbis to zwierzę dość masywne, umięśnione o krótkich, ale dużych łapach (co ułatwia poruszanie się po skałach) z grubym, długim ogonem. Jest maści białokremowej lub szarej w czarne lub ciemnobrunatne cętko-pierścienie. W przedniej części ciała i na kończynach pokryty ciemnymi plamami, natomiast pierścieniami i rozetami na grzbiecie, bokach i ogonie. Brzuch ma biały. Futro – długie i gęste. Dzięki swojemu umaszczeniu pantera śnieżna w górach jest prawie niewidoczna. Doskonale wtapia się w śnieżno-górzysty teren. Cętkowany wzór jest niczym odciski palców u człowieka, unikalny dla każdego osobnika.
Długość ciała: 75-130 cm,
Wysokość: 50-65 cm,
Długość ogona: nawet 105 cm,
Waga: 35-70 kg (najczęściej ważą jednak ok. 50 kilogramów).
Tryb życia
Pantery śnieżne są aktywne zarówno za dnia, jak i o zmierzchu. Żyją samotnie. Łączą się w pary tylko na czas godów. Terytorium kota to obszar około 20 kilometrów kwadratowych. Zazwyczaj koczuje na niewielkiej części swojego rewiru. Granice oznacza znakami zapachowymi na skałach i zadrapaniami gruntu. W zimie przenosi się na tereny niżej położone (3000-4000 m n.p.m.), ale w najcieplejszych okresach roku dociera nawet do 6000 m n.p.m. Kryjówek szuka w szczelinach skalnych i w jaskiniach. Preferuje strome górzyste zbocza, trudno dostępne dla innych zwierząt. Co 7-10 dni rusza w drogę. Pantera śnieżna może pokonać dziennie do 7 kilometrów, ale zazwyczaj przemieszcza się tylko na 2-3 kilometry. Irbisy, które podczas swoich wędrówek spotkają się z innymi przedstawicielami swojego gatunku, starają się unikać kontaktu z osobnikami tej samej płci.
Pożywienie
Żywi się upolowanymi koziorożcami, piżmowcami, świstakami, ptakami, gryzoniami, a także kozami. Nierzadko poluje na zwierzęta domowe, np. drób, owce, bydło czy psy. Dużą zdobycz zabija co 10-15 dni i pozostaje przy niej przez kilka dób.
Długość życia
Pantery śnieżne żyją w niewoli do ok. 16-19 lat.
Rozmnażanie
Irbis to samotnik. Tylko w okresie godowym łączy się w pary. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej – w wieku 2 lat – samice mogą urodzić dwie lub trzy małe pantery. Rzadko pięć. Ciąża trwa 98-103 dni. Ciężarna samica w rozpadlinie skalnej lub jaskini przygotowuje wyścielone mchem i sierścią gniazdo. Młode z matką przebywają do ukończenia roku.
Ochrona
W ogrodach zoologicznych żyje ok. 200 osobników. Na wolności – zaledwie już tylko ok. 4-6 tys. panter śnieżnych. Ich populacja zmniejszyła się co najmniej o 20% w ciągu ostatnich 20 lat. W Mongolii żyje już mniej niż tysiąc osobników. W samym Kazachstanie żyje od 120 do 130 panter śnieżnych.
Irbis jest zwierzęciem zagrożonym wymarciem i znajduje się na liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów. Powody to ocieplanie się klimatu, kurczenie naturalnych siedlisk, stałe zwiększanie powierzchni pastwisk oraz nielegalne polowania. Kłusownicy polują na kota ze względu na jego cenne i piękne futro oraz kości i inne części ciała wykorzystywane w tradycyjnej chińskiej medycynie. Poza tym irbis pada również ofiarą sideł zastawianych na inne zwierzęta, m.in. świstaki. Problemem jest także rozproszenie populacji (utrudnia to zmienność genetyczną).
Konflikt kota z człowiekiem
Pantery śnieżne od zawsze stanowiły ważny element życia ludów Syberii, Ałtaju i Tybetu. Było to bóstwo płodności oraz opiekun dzieci, symbol siły i odwagi. Wizerunek kota umieszczano w herbach, kota bano się, ale również szanowano go. Jednak z czasem człowiek zaczął wchodzić z nim w konflikt. Po pierwsze, okazało się, że futro irbisa jest niezwykle cenne i można sprzedać je za spore pieniądze. Po drugie, koty zaczęły schodzić z gór w celu poszukiwania jedzenia. Ich ścieżki zaczęły prowadzić do ludzkich gospodarstw. Przez to pasterze prześladują je jako szkodniki.
Koty jednak nie schodzą z gór z własnej woli. Gdyby mogły – nie pokazywałyby się ludziom na oczy. Ale ich zmniejszające się naturalne środowisko (wylesianie, ocieplenie klimatu, kurczenie naturalnych siedlisk i jednoczesne zmniejszanie się liczby potencjalnych ofiar, stałe zwiększanie powierzchni pastwisk) sprawiło, że zostały one zmuszone do polowania na zwierzęta gospodarskie. Nic dziwnego, że mieszkańcom trudno było to zaakceptować. Jednak, zamiast skupić się na przyczynie, zaczęto po prostu zabijać pantery, przy okazji czerpiąc z tego zyski.
Zapisz się do newslettera Koty.pl i otrzymuj ciekawe treści przed innymi!
Miłośniczka kotów, catsitterka, behawiorystka. Piszę o kotach od wielu lat. O ich naturze uczę się natomiast, odkąd pamiętam. Czuję z kotowatymi niesamowitą więź i porozumienie.
Zobacz powiązane artykuły
29.10.2024
5 dowodów na to, że starsze koty są niesamowite
Ten tekst przeczytasz w 4 minuty
Rozczulają nas słodkie kocięta, ale nie należy lekceważyć kocich seniorów – sprawdźcie, dlaczego!
undefined
25.10.2024
Lampart Plamisty – piękno, siła i tajemnica w jednym
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Lampart plamisty (Panthera pardus) to jedno z najbardziej majestatycznych zwierząt na naszej planecie. Jego elegancja, zwinność i imponująca szata sprawiają, że trudno przejść obok niego obojętnie. Ten dziki kot, choć doskonale przystosowany do życia w dziczy, zmaga się z coraz większymi zagrożeniami. Co warto wiedzieć o lamparcie plamistym, który mimo swojej siły potrzebuje naszej ochrony?
undefined
15.10.2024
Uzębienie kota skrywa wiele tajemnic! Oto 4 ciekawostki
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Kocie uzębienie to prawdziwe dzieło sztuki. Skrywają wiele ciekawych funkcji oraz interesujących rozwiązań.
undefined
