Jak karać kota i go do siebie nie zrazić? 

Koty zazwyczaj lubią być w centrum uwagi opiekuna. Skarcony za swoje nieodpowiednie - według człowieka - zachowanie, osiągnie swój cel. Jak karać kota? Wcale. Po pierwsze, kary nie sprawdzają się w przypadku kotów. Po drugie, dane zachowanie pupila nie jest bez powodu – do ciebie należy właściwe odkodowanie ukrytego przekazu. Na spokojnie, bez negatywnych emocji, za to z dużą dozą empatii i zrozumienia.

Karanie kota nie ma sensu

Chęć skarcenia zwierzaka, który zachował się (w naszej ocenie) nieodpowiednio bywa tym silniejsza, im gwałtowniejsze targają nami uczucia. Widok obsikanego dywanu, zrzuconej doniczki czy zerwanej tapety może wywołać złość, żal i chęć ukarania naszego kota – nie ma w tym niczego dziwnego. Jednak przenoszenie negatywnych emocji na „sprawcę”, czyli kota nigdy nie powinno mieć miejsca. Nieważne, jak bardzo chciałbyś ukarać za kocie psoty – nie powinieneś tego robić. Istnieją ku temu ważne powody, które wymieniamy poniżej.

Kot nigdy nie robi ci na złość

Nieważne, jak wielka w twoich oczach jest mruczkowa przewina – kot na pewno nie miał złośliwych intencji. Zachowania, które oceniamy jako negatywne, zawsze mają drugie dno i przeważnie sygnalizują jakieś problemy. Kot załatwia się poza kuwetą? Uważaj – coś jest nie w porządku. To może być choroba, stres, jakaś zmiana (np. nowy żwirek), popełniony przez ciebie błąd (przestawiałeś ostatnio kuwetę?). Zamiast się irytować, zacznij się zastanawiać i obserwować pupila. Rozważ wizytę w lecznicy i przeprowadzenie badań kontrolnych.

Zachowanie kota świadczy o… tobie

Znasz powiedzenie, że dzieci są na obraz i podobieństwo rodziców? Trochę podobnie jest ze zwierzętami. Jako koci opiekun jesteś zobowiązany do zapewnienia swojemu pupilowi jak najlepszych warunków do życia. Złe zachowania najczęściej pojawiają się, gdy coś jest nie w porządku – potraktuj je jako ostrzeżenie, rodzaj wskazówki. Nie przenoś odpowiedzialności na kota, tylko weź ją na siebie – to pierwszy krok do zrozumienia i rozwiązania problemu.

Kot może nie zrozumieć celu kary

Wielu z nas ma skłonność do antropomorfizowania swoich czworonożnych podopiecznych. Może ci się wydawać, że jeśli ukarzesz kota, który wykopał ci ziemię z kwiatka, to zwierzę z obawy przed konsekwencjami więcej tego nie zrobi. Cóż, bardzo się mylisz – kot najprawdopodobniej w ogóle nie powiąże jednego z drugim, zwłaszcza jeśli kara nastąpi dopiero po pewnym czasie. Będzie wiedział tylko tyle, że jego opiekun źle go traktuje.

Jak kara wpływa na kota?

Przez stosowanie kar może ucierpieć wasza więź. Koty nie znoszą być źle traktowane i instynktownie unikają ludzi, którzy je krzywdzą. A tym właśnie będzie w kocich oczach tzw. kara – krzywdą. To prosta droga do zniszczenia relacji ze zwierzęciem, które może zacząć się ciebie bać. Odzyskanie kociej przyjaźni może być później niemożliwe.

Karcenie przyczynia się również do pogorszenia zachowania zwierzaka. Źle traktowany kot może szybko stracić zaufanie do ludzi i – co gorsza – poczucie bezpieczeństwa we własnym domu. Stres może z kolei doprowadzić do powstania nowych problemów, zarówno behawioralnych, jak i zdrowotnych. Kot może zacząć reagować agresywnie, gdy nie będzie czuł się pewnie w swoim otoczeniu. Być może brzmi to drastycznie, ale to tylko jeden z przykładów na to, do czego może doprowadzić karanie kota.

Czego absolutnie nie robić?

Jakakolwiek przemoc, czy to psychiczna, czy fizyczna, jest niedopuszczalna. Niezależnie od tego, czy będziesz krzyczeć, delikatnie pstrykać w nos lub ogon, zrzucać zwierzaka ze stołu, dawać klapsa, przygniatać do ziemi, syczeć, zabierać zabawki, rzucać w niego gazetą lub innymi przedmiotami czy psikać kota wodą – te kary nie odniosą pozytywnych efektów, a jedynie sprawią, że kot szybko zacznie kojarzyć określone niemiłe wydarzenie z tobą. Kot nie potrafi powiązać kary z niepożądanym przez nas zachowaniem. Co gorsza, kara może wywołać skutek całkowicie przeciwny – zachęcić kota do kolejnych złych zachowań i je utrwalić. 

Nigdy też nie podnoś kota za skórę na karku. Wbrew powszechnej opinii kot nie czuje się wtedy bezpiecznie, lecz panicznie się boi, bo nie wie, co się z nim dzieje. Przeżywa ogromny stres. Unieruchamianie w postaci chwytu za kark dozwolone jest tylko w określonych przypadkach np. u lekarza weterynarii.

Kary anonimowe – czym są?

Za jedną z kar anonimowych błędnie uznaje się popularną metodę karcenia – pryskania wodą. Po pierwsze, spryskiwacz wywołuje w zwierzęciu negatywne emocje m.in. frustrację, stres czy niepewność. Po drugie, metoda ta działa raczej jak ostrzeżenie, że nie można wskakiwać na blat, drapać nowej kanapy lub gryźć kwiatów, kiedy opiekun znajduje się w pobliżu. Choć może ci się wydawać inaczej, kot wie, że za pryskaniem wodą, stoi opiekun.

Dwustronna taśma klejąca – to kolejna metoda polecana na różnych forach internetowych. Mimo że koty nie lubią tego uczucia i może ich to skutecznie odstraszyć, nie jest to jednak najlepszy sposób na wyeliminowanie niektórych zachowań pupila. Dlatego jej nie polecamy. Jeśli jednak zdecydujesz się na taką metodę, musisz zapewnić pupilowi alternatywę – drapak, dostosowany do jego wielkości i upodobań. Nie ograniczaj się do jednego. Możesz też postawić na ten wykonany z tekturowych kartonów – ich faktura jest bardzo atrakcyjna dla kocich łapek.

Czym więc faktycznie są te kary anonimowe? To zastosowanie np. odstraszających – bezpiecznych dla zdrowia zwierząt – preparatów.

Co zamiast karania – i jak oduczyć kota złego zachowania?

Czy jesteśmy bezradni wobec niechcianych kocich zachowań? Niekoniecznie. Na każdego znajdzie się sposób – również tego, który psoci. Jeśli więc nie należy karać, np. za drapanie mebli, to jakie są skuteczne sposoby, by temu zapobiec? Po pierwsze, wzmacniaj dobre zachowania, ignoruj złe. Po drugie, nie próbuj zmieniać kociej natury. Po trzecie, wyklucz problemy zdrowotne i stres. 

Wzmocnienie pozytywne 

Nic tak dobrze nie wpływa na kota jak odpowiednio dobrany system nagród. Pozytywne wzmocnienie to nic innego jak nagradzanie zwierzęcia za pożądane zachowanie. Nagrodą dla kota może to być smakołyk lub pochwała głosowa np: kot skorzystał z drapaka – świetnie, głaszczesz go, bawisz się z nim wędką, nakierowując ją na drapak, tym samym zapewniając zwierzęciu dodatkową porcję zabawy. Jest to metoda, która nie tylko naprawdę skutecznie zniechęci kota do określonych zachowań, ale przede wszystkim buduje relację z kotem opartą na pozytywnych doświadczeniach i zaufaniu.

Wzmocnienie negatywne 

Nie jest karą – jak niektórzy myślą. Polega na wygaszaniu zachowania niepożądanego. Przykładowo, gdy kot miauczy całą noc, nie dostaje uwagi opiekuna. Przestaje więc miauczeć, ponieważ nie przynosi mu to pożądanego efektu – np. napełnienia miski nadprogramową porcją karmy. Pamiętaj jednak, że nadmierna wokalizacja, może być też spowodowana chorobą, stresem czy nudą. Również w sytuacji, gdy kot drapie czy gryzie nasze ręce. Dobrym sposobem na wyeliminowanie takich zachowań jest ignorowanie pupila. Zamiast krzyczeć – przerwij pieszczoty i wyjdź na jakiś czas z pokoju. Możesz też zastosować chwilowy brak kontaktu wzrokowego czy głosowego – brak twojej obecności to wystarczająca kara dla kota, zwłaszcza jeśli jesteście ze sobą blisko.

Wyeliminuj czynnik chorobowy

Niektóre niepożądane zachowania u kota są wynikiem choroby czy doskwierającego mu bólu. Sikanie poza kuwetą to najczęściej objaw chorób dróg moczowych. Zanim więc zrobisz coś, co zniszczy twoją relację z pupilem, udaj się z nim do lekarza weterynarii. Zwłaszcza gdy zmiana w zachowaniu jest nagła. Pamiętaj – wychowanie kota wymaga konsekwencji, cierpliwości i zaangażowania nie tylko opiekuna, ale też i wszystkich domowników. Wymuszanie odpowiedniego zachowania u kota nigdy jednak nie powinno polegać na stosowaniu przemocy czy zmienianiu kociej natury. 

Współautorka: Agata Kufel