Czarny kot – czy naprawdę przynosi pecha?

Wszystkie koty są piękne. Białe, rude, bure, szylkretowe, no i oczywiście czarne także. Niektórzy tę ostatnią barwę u mruczków preferują, inni wolą czarne koty omijać z daleka. Niezależnie od tego, czy należysz do tej pierwszej grupy, czy do tej drugiej, powinieneś wiedzieć, skąd wzięły się przesądy na temat czarnych kotów. Czy czarny kot przynosi pecha? A może wręcz przeciwnie - jest symbolem szczęścia?

Skąd się wzięły czarne koty?

Istnieje kilka hipotez na temat tego, dlaczego czarne umaszczenie pojawiło się u kotów. Jedna z nich mówi o lepszym przystosowaniu wyglądu do wysychającej sawanny. Według innej związane jest to z patogenami zmieniającymi metabolizm barwników w skórze. Wydaje się, że czarne umaszczenie częściej występuje u osobników zamieszkujących dżunglę. Czarny kolor sierści – a fachowo mówiąc, melanizm – spotykany jest oprócz kota domowego u 11 gatunków dzikich kotowatych. Czarne zwierzęta mają najczęściej także czarną lub brunatną skórę i żółte oczy.

Co oznacza czarny kot?

Koty od zawsze fascynowały ludzi, którzy dopatrywali się w nich zarówno boskości, jak i złych mocy. Najwięcej przesądów o kotach narosło wokół mruczków o czarnym kolorze sierści. W średniowieczu zwierzęta te budziły strach, bo uważano je za wysłanników diabła albo pomocników czarownic. Wierzono w ich ścisłe związki z magią i na tle tego przekonania wykształciło się wiele przesądów o czarnych kotach. Skąd wzięło się takie skojarzenie? Najprawdopodobniej z dawnej nordyckiej mitologii. Zaprzęg bogini Frei, uważanej za pierwowzór czarownicy, ciągnęły dwa czarne koty. To właśnie od niej zaczęły się średniowieczne prześladowania czarownic i… czarnych kotów.

Dlaczego wierzono, że czarny kot przynosi pecha?

Ponieważ czarne koty są niewidoczne w nocy, wierzono, że czarownica mająca takiego zwierzaka potrafi się w niego zamieniać, aby pod osłoną zmroku szkodzić innym ludziom. Uważano, że czarny kot przebiegający drogę został wysłany przez nieczyste siły i w związku z tym trzeba mieć się na baczności. Obecność takiego zwierzaka ostrzegała bowiem, że w pobliżu czai się właśnie złośliwa wiedźma gotowa rzucić urok na niewinnego człowieka.

Czy przesądy o czarnych kotach wciąż są żywe?

Do dziś w wielu kulturach czarny kot jest symbolem nieszczęścia (wierzenie to popularne jest w Indiach, części Europy Wschodniej i Środkowej, a najbardziej w Rumunii). W Polsce aż 31% osób wierzy, że czarny kot zwiastuje pecha. To przesąd, w który wierzy najwięcej Polaków. Istnieje wiele metod, by odwrócić zły czar rzucany przez mroczne mruczki, np. splunięcie przez lewe ramię. Niektórzy jednak wciąż stosują bardziej drastyczne metody, dlatego schroniska są ostrożne w wydawaniu czarnych kotów do adopcji w okresie Halloween.

W jakim kraju czarny kot przynosi szczęście?

Na szczęście nie we wszystkich kulturach panuje przekonanie o tym, że czarne koty mogą przynieść nieszczęście. W wielu jest wręcz odwrotnie. Jeden z angielskich przesądów mówi o tym, że wręczenie pannie młodej czarnego kota w dniu jej ślubu zagwarantuje jej powodzenie w małżeństwie. Uważa się też, że obecność mruczka w domu nowożeńców ochroni ich przed złymi mocami, zapewniając dobre życie. Czarne koty są także lubiane przez singielki – w Japonii wierzy się, że kot o takim umaszczeniu ułatwia samotnym kobietom znalezienie miłości.

Również w Wielkiej Brytanii przybycie do domu czarnego kota wiąże się z czymś pozytywnym. Jeśli czarny kot przebiegnie drogę komuś w Anglii i Irlandii, przyniesie mu szczęście. Co więcej, w Irlandii zabicie kota (jakiegokolwiek koloru) przynosi aż 17 lat nieszczęścia… Natomiast angielscy marynarze wierzyli, że obecność czarnego kota na pokładzie to gwarancja bezpiecznej podróży i dobrej pogody. Z tego powodu chętnie zabierano je w rejsy, zwłaszcza że ich obecność niosła ze sobą dodatkowe korzyści. Pomagały rozwiązać problem niepożądanych myszy na pokładzie.

We Francji czarnego kota należy godnie ugościć, a ten w zamian ponoć zawsze odwdzięcza się pomyślnością dla domu. Francuscy chłopi długo wierzyli, że czarny kociak wypuszczony na rozdrożu – w miejscu, gdzie krzyżuje się pięć dróg – wybierze trasę, która doprowadzi ich do skarbów.

Jaki charakter mają czarne koty?

Obserwacje kociarzy potwierdzają, że czarne rasy kotów są mniej neurotyczne od pozostałych. Są też bardziej zrównoważone i przewidywalne… w swojej kociej nieprzewidywalności.

Ponadto naukowcy z National Institutes of Health odkryli, że mutacje genetyczne, które powodują, że koty mają czarny kolor sierści, są odpowiedzialne również za to, że koty te są zdrowsze i bardziej odporne na wszelkiego rodzaju choroby. Badając, w jaki sposób ewoluowały koty, aby stawić opór chorobom, naukowcy mogą potencjalnie nauczyć się, jak zapobiegać schorzeniom również u ludzi. Dlatego też wiele czarnych kotów stało się kotami laboratoryjnymi właśnie ze względu na kolor sierści.

Czy czarny kot może przestać być czarny?

Jeśli czarny mruczek zbytnio lubi wygrzewać się na słońcu – prawdopodobnie straci na czarności. Promienie słoneczne rozkładają pigment w futrze, odsłaniając pręgowania. Kocie futro może z czasem przybrać barwę rdzawobrązową. Czarni seniorzy również mogą rudzieć bądź siwieć. Z wiekiem u kota dochodzi bowiem do ubytku melaniny odpowiedzialnej za czarną barwę. Innymi powodami, przez które czarne koty rudzieją, mogą być:

• silny stres,
• niedożywienie,
• problemy ze zdrowiem, np. choroba nerek, tarczycy, trzustki, wątroby,
• zarobaczenie.

Czy czarne koty mają pecha?

Czarne koty są niestety najrzadziej adoptowanymi „kolorami”. Przez niemające żadnego odzwierciedlenia w rzeczywistości przesądy to właśnie czarne koty ze schronisk i organizacji zajmujących się bezdomnymi zwierzętami najdłużej czekają na nowe domy. Dlaczego tak się dzieje? Problem czarnych bezdomniaków tłumaczy Elżbieta Malczyk, Koordynatorka programu Adopciaki.pl Fundacji Viva!

Zwierzaki o czarnym umaszczeniu, czy to psy, czy koty, generalnie mają mniejsze szanse u adoptujących. Najchętniej wybierane są psy o jasnej sierści, białe albo biszkoptowe, a w przypadku kotów największe wzięcie mają rudzielce.

Z czego to wynika? Po części na pewno z przesądów, dawnych legend i wierzeń. Mamy gdzieś głęboko zakorzenione skojarzenia, że czarny kot to postać demoniczna, towarzysz czarownic, że przynosi pecha. Podobnie, czarny pies kojarzy się ze smutkiem, depresją, bywa też postrzegany jako agresywny, co jest oczywiście absurdalne, bo kolor sierści ma się nijak do charakteru. Ale to przekłada się na preferencje, ludzie często instynktownie omijają czarne zwierzęta, nawet nie zdając sobie sprawy z tych mechanizmów, bo one tkwią w nas na poziomie podświadomym.

Na szczęście zdarzają się też miłośnicy czarnych kotów, którzy twierdzą wręcz, że są eleganckie, szlachetne, tajemnicze, że to taka arystokracja wśród kotów. Są też ludzie, którzy świadomie szukają zwierzaka, który ma najmniejszą szansę na adopcję, bo chcą mu pomóc. Wtedy często proponujemy im właśnie czarne zwierzęta, które często mają wspaniałe charaktery, tylko niestety "pechową" sierść.

Dlaczego warto mieć czarnego kota?

Znamy kilka powodów, dla których dobrze jest przyjąć właśnie czarnego kotka pod swój dach!

• Względy praktyczne. Szczególnie jeśli w twoich ubraniach przeważa elegancka czerń. Mniej widać na niej czarne kłaczki.
• Kolejne względy praktycznie: jeśli w wystroju wnętrza przeważają ciemne barwy – narzuta na łóżku czy dywany – sierść czarnego kotka jest praktycznie niewidoczna!
• Czarnym kotom łatwiej przycinać pazurki. Lepiej widoczny jest u nich przebieg naczyń krwionośnych w nasadach pazurów.
• Coś dla snobów i dusz artystycznych – czerń to kolor magii, tajemnicy. I siły. Oraz ulubiony kolor wielkich projektantów mody.
• Czarne kocie futerko jest bardziej miękkie od na przykład trójkolorowego. Dorównuje mu miękkością tylko futro czarno-białe.
• Czerń odstrasza mało rozgarniętych. Bo tylko mądrzy inaczej wierzą jeszcze dziś, że przy czarnym kocie spotka cię nieszczęście.
• Czerń jest uniwersalna. W czerni zawiera się wszystko – każdy kolor kociego futerka.

Kiedy obchodzony jest Dzień Czarnego Kota?

Warto wiedzieć, że 17 listopada to obchodzony na całym świecie Dzień Czarnego Kota. Celem tego święta jest zarówno zwrócenie uwagi na konieczność opieki nad tymi zwierzętami, jak i walka z uprzedzeniami oraz przesądami. Można wtedy śmiało życzyć naszym pupilom wszystkiego… kociego!

współautorzy: Joanna Nowakowska, Nikoletta Parchimowicz, Agata Kufel, Julia Dzierżak