Czy koty są inteligentne? Na czym polega kocia inteligencja?

Przez wieki człowiek od kota wymagał niewiele. Zwierzę miało łowić myszy, chroniąc zbiory i spiżarnie przed gryzoniami. W zamian miała mu wystarczyć przysłowiowa miseczka mleka i resztki z ludzkiego stołu. Dopiero jakieś 200 lat temu narodziły się pierwsze kocio-ludzkie przyjaźnie i zainteresowanie nie tylko łowieckimi zwyczajami mruczków.

Zaczęło się od głaskania, a wkrótce człowiek zaczął z kotem rozmawiać. Futrzaki się oswajały i – co było zaskakujące dla wielu – odpowiadały człowiekowi różnymi tonami miauczenia oraz kociej mowy ciała. „Koty są miłe”, aż chciałoby się zacytować za Terry Pratchettem, wielkim miłośnikiem tych zwierząt. Ale czy tylko miłe w dotyku i obejściu? Co z ich zdolnościami rozumienia, uczenia się, ogólnie mówiąc – inteligencją?

Kocia inteligencja pod lupą badaczy

W 1927 roku na uniwersytecie w Berlinie przeprowadzono proste, acz doniosłe w skutkach doświadczenie. Uczeni wzięli kawałek mięsa, a następnie na oczach kota i psa zamknęli smakołyk w szafce na klucz. Klucz zostawili w zamku i wyszli z pomieszczenia. Obserwowali przez szybę, co się będzie działo. A działo się, oj działo!

Pies próbował na siłę dostać się do przysmaku. Rzucał się na drzwiczki szafki, gryzł je i w nie drapał. Do mięsa jednak się nie dostał. Zupełnie inną strategię obrał kot. Całą uwagę skupił na kluczu tkwiącym w drzwiach szafki. Najwyraźniej zapamiętał, że człowiek zamknął drzwiczki szafki na klucz, bo na nim skupił całą uwagę. Zaczął wytrwale i na różne sposoby nim poruszać. Po kilku minutach udało mu się tak go przekręcić, że drzwi szafki stanęły otworem. Uczonym opadły szczęki ze zdumienia.

Ostateczne wnioski badaczy: przeprowadzone doświadczenie niezbicie dowodzi wyższości inteligencji kociej nad psią. Wielu się oburzyło. Jak można na podstawie jednego doświadczenia wysuwać tak daleko idące wnioski?

Test logicznego myślenia

Kilkanaście lat później uczeni z Canterbury Christ Church University w Wielkiej Brytanii przeprowadzili kolejny eksperyment. Psy i koty poddali testowi logicznego kojarzenia. Przywiązali kawałek mięsa do końca sznurka i czekali na reakcję 15 kotów. To samo zadanie wyznaczyli 15 psom. Zarówno psy jak i koty szybko się zorientowały, że gdy pociągną za sznurek, mięsko spadnie u ich łap.

Druga część doświadczenia była bardziej skomplikowana. Mięso przywiązano jedynie do co drugiego sznurka. Koty musiały więc wybrać, za który sznurek pociągnąć, by dostać smakołyk. Psy szybko się zorientowały, gdzie znajduje się nagroda. Koty zaś poległy na całej linii. Pociągały za wszystkie sznurki, zupełnie jakby nie były w stanie dostrzec związku między skutkiem a przyczyną. Świadczyć to miało więc niezbicie, że do myślących zwierząt koty nie należą.

Rozpętała się burza. Tym razem protestowali miłośnicy kotów. Przytaczali mnóstwo obserwacji z dnia codziennego, jak to koty potrafią kojarzyć i sprytnie działać, by osiągnąć zamierzony cel: koty, które pukały do drzwi, gdy chciały, by je wpuścić, ba, potrafiły samodzielnie otwierać drzwi, odkręcać kran z wodą, a nawet zdejmować wieczka z puszek z karmą.

Koty są inteligentne inaczej

Niespodziewanie dostali wsparcie od neurobiologów. Ci ostatni odkryli, iż koci mózg w proporcji do wagi ciała jest równie duży, jak mózgi naczelnych i delfinów.

Teraz powiemy coś, co powinno załagodzić spory między kociarzami i psiarzami.

W świetle dotychczasowych doświadczeń nie powinno się porównywać inteligencji psów i kotów, ponieważ rodzaje tych inteligencji są różne!

Mimo upływu lat nadal niewiele wiemy o złożoności kociej psychiki i zachowania. Badania i obserwacje trwają, a każdy rok przynosi nowe zaskakujące odkrycia.