Badania genomu rozwiązują zagadkę udomowienia kota

Najnowsze wyniki badań opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences wskazują, iż pewne zmiany genetyczne sprawiły, że kotowate zbliżyły się do człowieka i pozwoliły oswoić.
Mutacje w kodzie genetycznym wpłynęły na zmianę zachowania i motywacji u kota. Zmniejszyły strach przed człowiekiem i nowymi sytuacjami. Dziki kot zaczął czerpać przyjemność z dotyku człowieka i wyrażać to mruczeniem.

Niektóre badania wskazują na udomowienie kotowatych ok. 9 tysięcy lat temu na Bliskim Wschodzie. Według innych – koty zostały udomowione w Chinach ponad 5 tysięcy lat temu.
Aby rozwikłać tajemnicę udomowienia kota, naukowcy postanowili poznać cały kod genetyczny kota. W tym celu sekwencjonowaniu poddano genom kota abisyńskiego imieniem Cynamon w roku 2007. Jednak analiza ta nie była kompletna.

Wesley Warren, genetyk z Genome Institute w Washington University School of Medicine w St. Louis (współautor wzmiankowanej wyżej pracy) wraz ze współpracownikami wykonali drugą sekwencję genomu Cynamona, a także sekwencjowanie genomów kilku innych gatunków zwierząt domowych i, dwóch gatunków dzikich kotowatych. Następnie porównali je z genomami tygrysa i psa.

Naukowcy zwrócili uwagę na pewne subtelne różnice w genomach dzikich i domowych kotów. Wskazują, iż to właśnie te różnice, pojawiające się u niektórych dzikich przodków, odpowiedzialne są za zmniejszenie strachu niektórych kotów przed zmianami  w otoczeniu i człowiekiem oraz rozwinięciem systemu nagrody. Inaczej mówiąc – mutacje genetyczne spowodowały, iż koty przestały bać się ludzi i zaczęły świadomie dążyć do bycia głaskanymi i rozpieszczanymi przez człowiekami. Mutacje te pojawiały się tylko u niektórych osobników i były przekazywane potomstwu. Żyjąc bliżej ludzi koty zyskiwały lepsze i bardziej stałe źródło pożywienia, ochronę, a także zaczęły czerpać z tych interakcji przyjemność.

Pod względem budowy obecne dzikie koty niewiele sie różnią od kotów domowych. Dzikie koty mają nieco większe mózgi. Ale już budowa szkieletów jest niemal identyczna. O wiele większe różnice dotyczą osobowości i zachowania. Naukowcy odkryli trzy możliwe powiązania genów z temperamentem i zachowaniem kotów. W porównaniu do dzikich kotów, u kotów domowych jest więcej mutacji genów związanych z agresją, tworzeniem wspomnień i kontrolą zdolności do uczenia się bodźców opartych na systemie nagrody i strachu.

Bliskość człowieka wpłynęła też na pewne zmiany w kociej diecie. Dzikie koty są wybitnie mięsożerne. Koty domowe zjadają też resztki z ludzkich obozowisk i stołów, co wpłynęło na zauważalne zmiany w ich fizjologii – jelito grube uległo nieco wydłużeniu, bardziej aktywne są też geny odpowiedzialne za produkcję enzymów trawiących materię roślinną.

Poznanie genomu kota pozwoli nie tylko rzucić więcej światła na historię udomowienia tego gatunku. Znajomość kompletnego genomu kota może usprawnić poznanie i leczenie ponad 250 chorób, które dotykają ludzi i kotów w podobny sposób.