Zapalenie trzustki u kota – jak to leczyć?

Trzustka to narząd gruczołowy położony w pobliżu żołądka i dwunastnicy. Pełni dużo funkcji kluczowych dla funkcjonowania całego organizmu. Jej wewnątrzwydzielnicza część produkuje hormony (w tym insulinę) i wspiera wytwarzanie erytrocytów w szpiku kostnym. Część zewnątrzwydzielnicza wydziela natomiast soki trawienne, których rolą jest rozkład białka, tłuszczów oraz węglowodanów. To właśnie ona narażona jest na stan zapalny, który może występować w formie ostrej i przewlekłej. Jak objawia się zapalenie trzustki u kota i czym może grozić? Czy kot z chorą trzustką powinien być na specjalnej diecie?

Przyczyny zapalenia trzustki u kotów

Ustalenie pierwotnej przyczyny tej choroby nie zawsze jest możliwe i w takim przypadku mówi się, że zapalenie trzustki ma charakter idiopatyczny. Do stanów zapalnych trzustki może dojść też na skutek:

• infekcji bakteryjnej,
• zatrucia (także lekami),
• choroby zakaźnej (w tym toksoplazmozy, parwowirozy czy kociego kataru),
• długiego podawania kotu diety wysokotłuszczowej ubogiej w inne składniki pokarmowe,
• choroby autoimmunologicznej,
• uszkodzenia trzustki podczas upadku kota z wysokości czy zaklinowania się w uchylonym oknie.

U kotów z przewlekłym zapaleniem trzustki może dojść także do zaostrzenia choroby, natomiast powtarzające się epizody ostrego zapalenia mogą przerodzić się w formę przewlekłą.

Objawy kliniczne zapalenia trzustki u kota

Zapalenie trzustki u kotów polega na nadmiernej aktywności enzymów trawiennych, w wyniku czego dochodzi do samostrawienia tego narządu – przerwania tkanki, miejscowego niedokrwienia, obrzęku i tworzenia się ropni. Niestety koty to zwierzęta, u których dość trudno zaobserwować początkowe objawy nawet poważnych chorób. Dolegliwości związane z przewlekłym stanem zapalnym trzustki pojawiają się zazwyczaj dopiero wtedy, gdy choroba jest już bardzo zaawansowana lub ulegnie zaostrzeniu. Jednak nawet wtedy część kotów będzie ukrywać silny ból w okolicy brzucha towarzyszący zapaleniu tego narządu. Zwierzak może przyjmować nietypowe pozycje podczas leżenia lub snu i reagować agresją na próby wzięcia go na ręce.

Jeśli kot choruje na przewlekłe zapalenie trzustki, opiekun może zaobserwować także:

• brak apetytu,
• utrata masy ciała,
• odwodnienie,
• apatia i niechęć do zabawy,
• chowanie się,
• u niewielu kotów z zapaleniem trzustki występują wymioty i biegunka.

Objawy zapalenia trzustki są niespecyficzne, dlatego choroba ta może przez długi czas pozostać niezdiagnozowana. Ostatnim etapem przewlekłego zapalenia trzustki często jest zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki.

Objawy ostrego zapalenia trzustki

Przy ostrym zapaleniu trzustki wystąpią podobne, jednak bardzo nasilone niespecyficzne objawy kliniczne. Ponadto może dojść także do uszkodzenia otaczających trzustkę narządów, w szczególności nerek i wątroby. Dlatego choroba ta może wywołać dodatkowe objawy, w tym:

• żółtaczkę,
• anemię,
• ślinotok,
• gorączkę lub spadek temperatury ciała. 

Zapalenie trzustki u kotów – diagnoza

W przypadku podejrzenia u kota choroby trzustki należy skontaktować się z lekarzem weterynarii. Podczas wizyty w gabinecie weterynaryjnym należy opisać wszystkie objawy występujące u pupila oraz poinformować o ewentualnych wypadkach, mogących uszkodzić narządy wewnętrzne zwierzaka. Weterynarz przeprowadzi z opiekunem szczegółowy wywiad dotyczący także sposobu żywienia kota i przebytych przez niego chorób.

Zapalenie trzustki można zdiagnozować za pomocą badań krwi (w tym poziomu specyficznej lipazy trzustkowej) oraz badania USG jamy brzusznej. Kotu z podejrzeniem tej choroby warto także wykonać badania moczu, które pozwolą na wykluczenie innych przypadłości zdrowotnych mogących dawać podobne objawy.

Leczenie trzustki u kota

Leczenie zapalenia trzustki u kotów polegać będzie przede wszystkim na ustabilizowaniu stanu zwierzęcia i zapobieganiu objawom choroby. W tym celu stosuje się zazwyczaj:

• kroplówki nawadniające i uzupełniające elektrolity,
• opioidowe leki przeciwbólowe,
• środki przeciwwymiotne,
• antybiotyki,
• witaminę B12 w zastrzykach,
• środki pobudzające apetyt.

Niezwykle ważne jest także wdrożenie odpowiedniego leczenia ewentualnych chorób towarzyszących – w tym zapalenia jelit, dróg żółciowych czy wątroby. W przebiegu zapalenia trzustki może pojawić się też cukrzyca. Leczenie to może trwać nawet kilka tygodni i wymaga regularnych kontroli poziomu lipazy we krwi zwierzaka.

Dieta dla kota z chorą trzustką

Czasem choroby trzustki u kotów wymagać będą podawania zwierzakowi lekkostrawnej diety, której zadaniem jest odciążenie tego narządu. Karma dla kota z zapaleniem trzustki wywołanym dietą wysokotłuszczową charakteryzuje się niższą zawartością tłuszczu. W niektórych przypadkach do karmy dodaje się także enzymy trzustkowe, które wspomagają trawienie. W przypadku ostrego zapalenia trzustki specjalistyczną dietę należy stosować przez cały okres leczenia.

Trzeba jednak pamiętać, że u niektórych kotów ostry proces zapalny w obrębie trzustki będzie powodować tak silny ból, że zwierzę całkowicie odmówi jedzenia. W takich sytuacjach mniejsze znaczenie ma skład diety – kotu należy podawać to, co będzie w stanie zjeść. Zdarzyć się może, że zwierzaka będzie trzeba dokarmiać przez zgłębnik. Długotrwała głodówka prowadzić będzie do stłuszczenia wątroby i w konsekwencji śmierci zwierzęcia.

Rokowania kota z chorą trzustką

Rokowanie przy przewlekłym zapaleniu trzustki o niezbyt nasilonych objawach jest z reguły dobre. Koty z prawidłowo leczonym stanem zapalnym trzustki mogą normalnie funkcjonować przez wiele miesięcy lub lat. Niestety w przebiegu zapalenia trzustki rozwinąć się może także cukrzyca lub zewnątrzwydzielnicza niewydolność narządu. Choroby te znacząco pogarszają rokowanie kota i mogą prowadzić do jego śmierci.