Świerzb u kota. Objawy, leczenie i zapobieganie

Świerzb u kota jest bardzo popularną chorobą skórną o podłożu pasożytniczym. Jeśli myślisz, że twojego mruczka to nie dotyczy, bo nie wychodzi poza swoje cztery kąty, to jesteś w błędzie. Świerzb rozprzestrzenia się błyskawicznie, a wywołujące go pasożyty bytują praktycznie wszędzie – nawet w twoim mieszkaniu. Dlatego systematycznie sprawdzaj czystość uszu kota i profilaktycznie wyczesuj jego sierść.

Jakie objawy mogą wskazywać na świerzb u kota? Sprawdź, jak zwierzęta zarażają się tym pasożytem i na czym polega leczenie kociego świerzba.

Czym jest świerzb u kota?

Świerzb to choroba pasożytnicza skóry. Jej nazwa pochodzi od dominującego objawu, czyli świądu (dawniej nazywanego właśnie „świerzbem”). Pasożytem, który odpowiada za tę chorobę, jest świerzbowiec drążący – maleńki pajęczak należący do rzędu roztoczy. Dorosłe osobniki tych pasożytów przebywają na skórze swojego żywiciela i żywią się komórkami naskórka. Samice świerzbowca drążą w skórze tunele, w których składają jaja.

Aktywność roztoczy powoduje miejscowe wyłysienia, łuszczenie naskórka i tworzenie grubych strupów, grud, a także zaczerwienienie skóry oraz silny świąd. Świerzb u kota najlepiej rozwija się w ciepłym, wilgotnym środowisku z ograniczonym przepływem powietrza. Zwykle są to zwierzęce uszy, jednak świerzb może pojawić się również na innych częściach ciała.

Jak koty zarażają się świerzbem?

Świerzbowce są ściśle związane ze swoim żywicielem, a zwierzęta zarażają się głównie poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym zwierzęciem. Rzadziej dzieje się to za pośrednictwem misek, legowisk i przedmiotów do pielęgnacji. Świerzb jest rozpowszechniony nawet u 80 proc. kotów wolno żyjących, a pasożyt ten z łatwością przenosi się między zwierzętami. Z tego względu nawet jedna wyprawa wychodzącego, domowego mruczka może skończyć się zakażeniem i rozwojem świerzbu. Szczególnie podatne na zakażenie są koty chore, z osłabioną odpornością i kocięta.

Świerzb u kota – objawy

Świerzbowce bytujące na powierzchni skóry kota wywołują silne podrażnienia i reakcje alergiczne. To prowokuje mruczka do intensywnego drapania się i dalszego uszkadzania naskórka. U kota ze świerzbem pojawiają się miejscowe wyłysienia, zaczerwienienie pyszczka i końcówek uszu. Zwierzak zaczyna kłaść uszy po sobie i potrząsać głową. Dochodzi do tworzenia się szarożółtych strupów, łuszczenia, a czasem zgrubienia i marszczenia się skóry. Drapiąc się, pupil przenosi pasożyty na inne części swego ciała, a otwarte rany są zaproszeniem dla zakażeń bakteryjnych i grzybiczych. Świerzb u kota może mieć postać skórną lub uszną.

Objawy świerzbu usznego u kota

W przypadku świerzbowca usznego pasożyty bytują w kanale słuchowym kota. Zwierzak zaczyna się drapać, nietypowo potrząsać głową i ocierać uszami o różne przedmioty. Dyskomfort sprawia, że staje się nerwowy, a w jego uszach pojawia się woskowa, brunatno-brązowa wydzielina. Mogą to być suche ciemne łuski, a nawet twarde, brzydko pachnące twory, złożone ze zlepionego złuszczonego naskórka kanału słuchowego i odchodów pasożyta. Wydzielina towarzysząca świerzbowcowi usznemu bywa przyczyną zapalenia przewodów słuchowych zewnętrznych, a w skrajnych przypadkach – nawet utraty słuchu. U nieleczonych zwierząt dochodzi do rozprzestrzeniania się pasożyta na całym ciele i powstania bolesnych ran spowodowanych drapaniem.

Osobniki świerzbowca usznego mogą być widoczne w zewnętrznym przewodzie słuchowym jako niewielkie, ruchome, białe kropki. Tym pasożytem zarażają się nie tylko koty, ale również psy, króliki i fretki.

Świerzb skórny u kota

Świerzb skórny zdarza się rzadziej. Dotyczy zazwyczaj jedynie kotów wolno żyjących i chorych oraz bytujących w większych skupiskach. Bardzo łatwo roznosi się wśród kotów. Trudno przenosi się natomiast na inne gatunki zwierząt i bardzo rzadko atakuje ludzi. Świerzb drążący żyje najczęściej na zewnętrznej powierzchni małżowiny usznej, przy podstawie ucha, na szyi i karku, na pyszczku oraz na łapkach. Pasożyty gromadzą się w niewielkich skupiskach. Nieleczona choroba rozprzestrzenia się po całym ciele kota i może doprowadzić do całkowitego zapalenia skóry. Wymaga leczenia, gdyż prowadzi do stopniowego osłabienia organizmu, głuchoty, a nawet do śmierci zwierzęcia.

Leczenie świerzbu u kota

Bez odpowiedniej pomocy kot ze świerzbem będzie cierpiał i stopniowo tracił energię na walkę z pasożytem. Może również dojść do nieodwracalnych uszkodzeń słuchu i wielu ran na ciele. Dlatego w przypadku zauważenia u kota objawów mogących świadczyć o obecności pasożyta, należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii i rozpocząć leczenie.

Lekarz weterynarii pobierze próbki ze skóry kota i obejrzy je pod mikroskopem. Po stwierdzeniu obecności pasożyta zaleci kurację, która może potrwać nawet kilka tygodni. Leczenie świerzbu u kota obejmuje podawanie antybiotyków zapobiegających wtórnym infekcjom bakteryjnym oraz stosowanie maści lub kropli zawierających fipronil lub inny środek przeciw pasożytom skórnym. Opiekun musi także codziennie czyścić brudne uszy u kota, oczyszczać zmiany skórne i stosować kąpiele lecznicze w szamponach weterynaryjnych.

Jeśli chore zwierzę przebywa w domu z innymi kotami, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo zachorowania wszystkich osobników. Dlatego należy jak najszybciej odizolować chorego zwierzaka od reszty kotów. Opiekun musi również pamiętać, by pozostałe czworonogi jak najszybciej zabezpieczyć przed pasożytami skórnymi. Konieczne będzie także porządne uprzątnięcie kociego środowiska, a nawet wymiana legowisk czy misek na nowe.

Czy człowiek może zarazić się kocim świerzbem?

Świerzbowce kocie mogą potencjalnie zarazić człowieka. Ryzyko jest jednak niewielkie, gdyż człowiek nie jest żywicielem ostatecznym (tzn. gospodarzem dla dorosłych form pasożyta). To oczywiście nie zwalnia opiekunów od zachowania wszelkich możliwych środków ostrożności i leczenia chorych kotów. Zdarzają się bowiem przypadki zakażeń, przy obniżonej odporności, np. u dzieci albo osób chorych, świerzb uszny może przeniknąć do ludzkiego naskórka. Skutki na szczęście nie są groźne. Swędzenie i zaczerwienienie skóry zwykle ustępują samoistnie.