Kot traci wzrok? Przyczyny ślepoty u kota

Kiedy kot traci wzrok, przeżywa ogromny stres. Trudno mu się odnaleźć, jest zdezorientowany. Jednocześnie stara się ukrywać swoje dolegliwości, dopóki jest to możliwe. Czasem choroba zabierająca wzrok jest bolesna lub wyraźna, czasem natomiast podstępnie i po cichu niszczy organizm. Rolą opiekuna jest obserwacja zwierzęcia i regularne wykonywanie badań.

Jak sprawdzić, czy kot traci wzrok?

Objawy utraty wzroku bywają bardzo różne i mogą początkowo wskazywać na zupełnie inne dolegliwości. Brak apetytu, mniejsza aktywność czy niechęć do zabaw często tłumaczone są zaawansowanym wiekiem zwierzęcia. Tymczasem może okazać się, że apatia nie wynika z wieku, lecz z ograniczonej funkcji poznawczej, do której kot stara się przystosować. Ta z kolei może wynikać np. z innych chorób.

Najważniejsze jest zatem zdiagnozowanie przyczyn postępującej ślepoty u kota. W wielu przypadkach da się ją bowiem skutecznie zahamować. Jeśli jest to niemożliwe, to diagnoza pozwoli przynajmniej na poprawienie komfortu kociego pacjenta czy zminimalizowanie jego bólu i dezorientacji, a także wdrożenie odpowiedniej opieki nad zwierzęciem ze szczególnymi potrzebami.

Przede wszystkim należy uważnie obserwować kota na co dzień w domu i regularnie kontrolować stan jego oczu oraz ogólne zachowanie i samopoczucie. Niepokój powinny wywołać takie objawy, jak:

• zaczerwienienie okolic oczu, opuchlizna, świąd;
• wydzielina sącząca się z oka;
• zmiana koloru oka, zmętnienie soczewki;
• nieruchoma i rozszerzona źrenica;
• niepewność w ruchu, poruszanie się wzdłuż ścian;
• obawa przed zeskokiem z mebli lub wskakiwaniem na nie;
• apatia i brak apetytu.

Trzeba przy tym pamiętać, że koty świetnie ukrywają choroby i ból, do czasu, aż stają się one zaawansowane. Dlatego rolą odpowiedzialnego opiekuna jest uważne rejestrowanie wszelkich zmian w wyglądzie i zachowaniu pupila, a także regularne wizyty u lekarza weterynarii i badania okresowe.

Najczęstsze przyczyny utraty wzroku u kota

Wśród przyczyn kociej ślepoty znajdują się różnego rodzaju choroby, urazy oraz naturalnie słabnący z wiekiem wzrok. Niektóre z nich stosunkowo łatwo zaobserwować, inne wymagają kompleksowej oceny stanu zwierzęcia w celu ustalenia właściwego kierunku diagnostyki.

• Zaćma to choroba, w której następują zmiany w obrębie soczewki oka. Powodują one blokowanie dostępu światła do oka, co utrudnia prawidłowe przetwarzanie obrazu. Widocznym objawem jest mętnienie oka, z czasem prowadzące do jego zbielenia, a także ogólne zmiany w zachowaniu kota próbującego radzić sobie ze słabnącym wzrokiem.
• Jaskra to jedna z najbardziej bolesnych chorób, dlatego częstym objawem jest apatia zwierzęcia i brak apetytu. Nadmierne ciśnienie płynu w gałce ocznej powoduje jej stwardnienie oraz postępujący zanik siatkówki. Objawem zaawansowanej jaskry jest rozszerzona, nieruchoma źrenica, która nie reaguje na światło. Jaskra może być pierwotna (spowodowana np. wadami budowy oka) lub wtórna (wywołana innymi procesami zachodzącymi w gałce ocznej).
• Nadciśnienie może występować aż u jednego na sześć kotów, które skończyły 7 lat. Wysokie ciśnienie degeneruje koci organizm na wiele sposobów. Niszczy nie tylko wzrok, ale też układ krwionośny, nerwowy i narządy wewnętrzne. Trudno je zaobserwować, natomiast bardzo łatwo można je zdiagnozować, mierząc ciśnienie kotu podczas wizyty u weterynarza. Warto robić to regularnie – przynajmniej raz w roku, a w przypadku starszych kotów nawet częściej! Nadciśnienie u kota można i należy leczyć, zapobiegając tym samym groźnym konsekwencjom zdrowotnym.
• Zapalenie spojówek to typowe schorzenie u kotów. Objawia się opuchlizną, zaczerwienieniem i bardzo silnym świądem, z którym zwierzę próbuje sobie radzić drapaniem oka lub ocieraniem się o przedmioty. Występuje też ropna wydzielina, oko jest zabrudzone. Zapalenie często pojawia się tylko w jednym oku, ale przy braku leczenia szybko może przenieść się również na drugie. Jest bardzo łatwe do wyleczenia na wczesnym etapie, zatem nie należy zwlekać z kuracją i doprowadzać do rozszerzenia infekcji.
• Starość to również przyczyna tego, że kot traci wzrok. Zazwyczaj jest to postępujące pogarszanie się widzenia i koci senior dość dobrze dostosowuje się do tego stanu, ucząc się stopniowo funkcjonowania z ograniczeniem. Bywa jednak, że bardzo wiekowe osobniki tracą wzrok nagle.

Opieka nad niewidomym kotem

Należy pamiętać, że kiedy kot traci wzrok, jego świat kompletnie się zmienia. Musi nauczyć się żyć od nowa, pozbawiony jednego z kluczowych zmysłów. Staje się bardzo wyczulony na dotyk, wyostrza słuch oraz węch. Dlatego ważne jest, by zapewnić mu maksymalnie niezmienne środowisko do życia, dbać o to, by miseczki z jedzeniem i wodą znajdowały się zawsze w tych samych miejscach, a elementy wyposażenia domu były dla zwierzęcia bezpieczne.

Zastąpienie wzroku pozostałymi zmysłami niesie konsekwencje w zachowaniu zwierzęcia. Opiekun musi nauczyć się nowej komunikacji z pupilem – przede wszystkim werbalnej. Lubiane przez kota miejsca, takie jak jego legowisko czy budka, można dodatkowo podkreślić atrakcyjnym dla niego zapachem kocimiętki, nieodpowiednie czy niebezpieczne „oznakować” nieprzyjemnym sokiem z cytryny.

Wiele ostrożności wymagać będzie dotykanie zwierzęcia. Nawet jeśli kot wcześniej był przyjacielski i lubił pieszczoty, wyostrzenie zmysłów spowoduje, że ludzki dotyk może stać się dla niego uciążliwy. Trzeba wykazać się cierpliwością i wyrozumiałością wobec stanu pupila.

Kiedy kot traci wzrok, należy rozważyć wszelkie możliwości leczenia i ryzyka związanego np. z narkozą u zwierząt starszych lub z przewlekłymi chorobami. Istnieje szansa, że pupil poradzi sobie bez jednego ze zmysłów lub z mocno ograniczoną funkcją widzenia. Jednocześnie warto ratować kocią sprawność tam, gdzie to możliwe, by zapewnić kotu maksymalny komfort. W wielu przypadkach kluczowy jest czas rozpoznania choroby i szybkie podjęcie leczenia.

Artykuł powstał przy współpracy z firmą CEVA Animal Health.