Tygrys bengalski – najliczniejszy i najgroźniejszy przedstawiciel gatunku

Tygrys bengalski (Panthera tigris tigris) to podgatunek tygrysa azjatyckiego, ssaka z rodziny kotowatych (Felidae). To najliczniejszy podgatunek tygrysa i największy po tygrysie syberyjskim z obecnie żyjących tygrysów. Występuje na terytorium Sundarbanu (okolice ujścia Gangesu), Bangladeszu, północnych i środkowych Indii, w Nepalu i Burmie, zachodnich Chin i zachodniej Mjanmy.

Najgroźniejszy z groźnych

Tygrys bengalski nazywany jest jednym z najgroźniejszych drapieżników. Takie miano otrzymał ze względu na swoje wyjątkowe umiejętności łowcze. Tygrys jest bowiem w stanie upolować ofiarę o wiele większą od siebie! I to w pojedynkę. Niektóre osobniki wołów guar (największy gatunek dzikiego bydła, większy niż azjatycki dziki bawół wodny i bizon amerykański), na które poluje bengal, potrafią ważyć tonę! Udało się również udokumentować tygrysie polowanie na słonia, a nawet nosorożca.

Zazwyczaj atakuje młode lub stare i chore osobniki, które są dużo łatwiejszą zdobyczą niż zwierzęta w pełni sił. Choć tygrys bengalski potrafi na krótkim odcinku rozwinąć bardzo dużą prędkość, to nie jest długodystansowcem i zdrowym oraz szybkim zwierzętom (np. jeleniom) zazwyczaj udaje się uciec przed tym drapieżnikiem.

Tygrys woli większe ofiary, ale nie gardzi mniejszymi, takimi jak gady czy ptaki, a nawet gryzonie. Atakuje od tyłu lub z boku. Mniejsze ofiary zabija, wgryzając się w szyję i łamiąc kręgi, większym ofiarom przegryza gardło.

Tygrysie zęby

Zęby stanowią dla tygrysa niezbędne narzędzie. Można porównać je do tego, czym dla człowieka są ręce. Kły mogą mierzyć nawet 10 cm. Budowa szczęk tygrysa pozwala na zgniatanie ofiar z ogromną siłą. Gdy kot straci kły wskutek uszkodzenia lub wypadną z powodu wieku, nie będzie w stanie ani upolować, ani zjeść ofiary. Konsekwencją jest śmierć głodowa.

Futrzane przekleństwo

Obserwując tygrysa na zdjęciach czy w zoo, niesposób przeoczyć jego wyjątkowo ubarwione futro. Rudozłote kolory w naturze służą jednak do kamuflażu. I to idealnego! Barwy te doskonale maskują kota w środowisku cienistych lasów i sawann. Mimo swej wielkości, w trawie jest prawie niewidoczny. Futro to niewątpliwie tygrysi znak rozpoznawczy, jego wielki skarb, ale jednocześnie i przekleństwo. Kłusownicy od lat przetrzebiają gatunek głównie dla skór. Największy popyt na tygrysie futra jest w krajach arabskich, Chinach i Japonii.

Miłośnik kąpieli

Choć koty od wody raczej stronią, tygrys bengalski jest tym gatunkiem, który nie dość, że wodę lubi, to jeszcze doskonale pływa. W czasie dużych upałów chętnie wskakuje do wody, by się ochłodzić.

Tygrys bengalski

Wygląd

Tygrys bengalski ma żółto-pomarańczowo-brązowe ubarwienie z czarnymi pręgami. Brzuch i wewnętrzna strona nóg pozostaje zazwyczaj biała. Występuje również w odmianie albinotycznej, czyli białej i melanistycznej – czarnej. Samce są znacznie większe od samic. Rozmiar tygrysa zależy od podgatunku i miejsca występowania. Najmniejsze osobniki występują w rejonie Bangladeszu. Tutejsze samice mogą ważyć niespełna 70 kg.

Długość ciała: 2,7-3,1 metra mierzone od głowy do ogona

Długość ogona: około 1 metr

Wysokość: około 1 metr

Waga: 200-350 kg

Tryb życia

Tygrys bengalski uwielbia ciepłe, wiecznie zielone lasy liściaste, łąki i lasy namorzynowe. Żyje samotnie i przeważnie jest aktywny nocą. Posiada duże terytorium łowieckie. Rewir jednego samca może wynosić nawet 200 km2, a samicy 45 km2. Granice swojego terytorium wyznacza tak samo, jak koty domowe – za pomocą moczu, wydzieliny z gruczołów zapachowych i śladów po drapaniu zostawionych np. na korze drzew. Mimo że jest typowym leśnym drapieżnikiem, to nie wdrapuje się na drzewa.

Pożywienie

Jelenie, dziki, bawoły, małpy, ale również mniejsze: żaby, myszy, ptaki. Może też zapolować na inne drapieżniki: lamparty, szakale, wilki, choć nie są to częste pozycje w menu tygrysa. Swoją zdobycz, jeśli jest duża, zaciąga w krzewy i jej resztki przykrywa liśćmi. Wraca do niej, gdy ponownie zgłodnieje. Może minąć kilka dni, zanim tygrys skończy jeść swoją ofiarę. Niestety jest także w stanie zabić człowieka. Dzieje się tak z powodu naszej ingerencji w jego środowisko.

Długość życia

Na wolności 8-10 lat, w niewoli nawet 15 lat.

Rozmnażanie

Tygrys bengalski dojrzałość płciową osiąga w wieku 3-4 lat (samice) i 4-5 lat (samce). Okres godowy wypada na wiosnę. Samiec szuka partnerki na jej terytorium i zostaje z nią przez 20-80 dni. W tym okresie samica jest gotowa do zapłodnienia tylko przez około 3-6 dni. Po udanym zapłodnieniu samiec wraca na swój teren. Ciąża trwa 108-110 dni. Samica znajduje bezpieczną norę, gęste zarośla albo szczelinę skalną i wyściela ją swoją sierścią.

W miocie rodzi się 1-6 młodych. Przez pierwsze 10 dni maluchy są ślepe, ale już pokryte wełnistym pręgowanym futerkiem. Zrzucają je po około 4-5 miesiącach na rzecz tego właściwego. Mleko ssą przez 8 tygodni, po czym tygrysica zaczyna karmić je mięsem. Po 6 miesiącach kocia mama zaczyna zostawiać młode same na dłużej. Młode, gdy mają 11 miesięcy, powinny potrafić już same polować. Od matki odłączają się w wieku 2-3 lat. Samce wyruszają na poszukiwanie swojego terytorium, samice często zostają w pobliżu dotychczasowego obszaru.

Ochrona

Gatunek zagrożony wyginięciem. W roku 1900 na Ziemi żyło około 40-50 tysięcy osobników. Do roku 1972 ich liczba spadła do 1850… Wskutek konsekwentnej ochrony liczba populacji na szczęście rośnie i aktualnie wynosi około 4000. Jednak dokładna liczba żyjących tygrysów bengalskich nie jest znana. Istnieje obawa, że powyższe statystyki są zawyżone. Na szczęście istnieje wiele parków narodowych, w których tygrys może czuć się bezpieczny, jednak z powodu ograniczonej przestrzeni parki te nie są w stanie spełnić wszystkich tygrysich potrzeb.

Tygrys bengalski i jego problemy

1. Kłusownictwo

Nie tylko futro przyczyniło się do tak tragicznej sytuacji tygrysów. Poza nim pożądanymi częściami ciała tego dzikiego kota są np. kły, pazury, a nawet wnętrzności. Mają służyć za amulety i afrodyzjaki. Kłusownictwo niestety wciąż funkcjonuje i jest niezwykle opłacalne. Co więcej, niektórzy ludzie polują na tygrysy dla zwykłego sportu.

2. Urbanizacja

Poza tym dla tygrysa kluczowym problemem jest postępująca urbanizacja. Ponieważ tygrys jest zwierzęciem samotniczym i wykazuje wysoką agresję terytorialną, to nawet mała populacja potrzebuje do życia ogromnych obszarów. Rozbudowa osadnictwa ludzkiego zabiera tygrysom miejsce do życia.

3. Deforestacja

Poza urbanizacją na rodzimych terenach bengali dochodzi do niekontrolowanej deforestacji. Wylesianie ogromnych połaci terenu pod plantacje np. palmy olejowej znacząco przyczynia się do zmniejszania się naturalnych siedlisk tygrysów.

4. Zmniejszanie się liczebności roślinożerców

Zarówno urbanizacja, jak i wylesianie są przyczynami zmniejszania się liczebności wielu gatunków roślinożerców, które stanowią naturalne ofiary tygrysów. To właśnie z tego powodu koty próbują polować na zwierzęta, które niegdyś nie stanowiły ich celów, np. nosorożce czy słonie. Do tego grona zaliczyć można również człowieka.

Ciekawostki

• Największy odnotowany osobnik nazwany Bachelor of Powalgarh, zastrzelony w 1930 roku w Kumaon (północne Indie), mierzył 3228 mm długości.
• Najcięższy osobnik ważył 258,2 kg.
• Choć tygrysy polują w pojedynkę, to zdarza się, że samicy w polowaniu pomagają jej młode.
• Tygrys bengalski jest narodowym zwierzęciem Indii i Bangladeszu.
• Bengal ma zadziorny charakter. Często doprowadza do konfrontacji z innymi kotami, sam prowokuje walki. Jednak zmniejszające się środowisko zmusza gatunek do wzajemnej akceptacji. Zauważalna jest ewolucja związana ze zwiększaniem się tolerancji wobec innych przedstawicieli.
• Potrafi mruczeć i ryczeć.
• Nie wspina się na drzewa.
• Język tygrysa jest tak szorstki, że może zdrapać mięso ze swojej zdobyczy.
• Tygrys bengalski może pochwalić się znakomitym wzrokiem. W nocy widzi blisko 6 razy lepiej niż człowiek!
• Słowo Panthera pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „myśliwy”, podczas gdy tygrys to staroperskie słowo oznaczające „szybki” lub „podobny do strzały”.
• Mniej niż 10% polowań na tygrysy kończy się sukcesem.
• Bez jedzenia tygrys może przeżyć dwa tygodnie.

W przeszłości istniało dziewięć podgatunków tygrysa. Dziś żyje już tylko sześć. Tygrys bengalski jest jednym z nich. Choć najliczniejszy, to dramatycznie zagrożony. Choć człowiek podziwia tygrysa, to sam przez swoje postępowanie doprowadził go na skraj zagłady. Liczne organizacje działające na rzecz ochrony tych wspaniałych kotów robią, co mogą, by odtworzyć gatunek. Jednak wpływ na życie tygrysów mamy także my. Każdego dnia możemy sprzeciwiać się degradacji środowiska, nie zanieczyszczając go, świadomie wybierając certyfikowane produkty pochodzące ze zrównoważonych upraw, nie popierając wykorzystywania i niewolenia zwierząt, a także przez symboliczne adopcje.