Kocimiętka dla kota. Jak działa i czy warto ją uprawiać w domu?

Kot, który ją wyczuję zaczyna zachowywać się jak obłąkany. Tarza się w niej, turla, liże ją, gryzie, zaczyna chwytać ją łapkami, głośno przy tym mrucząc i miaucząc. To prawdziwy koci odlot! Tylko czy kocimiętka jest dla kota bezpieczna? Sprawdź, jak często można podawać kotu kocimiętkę i czy warto uprawiać ją w domu!

Czym jest kocimiętka i jak wygląda?

Kocimiętka to roślina zielona, którą uprawia się w Europie, Azji i Afryce a także w Ameryce Północnej. Szczególna różnorodność gatunku występuje w rejonie śródziemnomorskim i na dalekim Wschodzie. Jest to roślina niepozorna z wyglądu, nieco przypominająca pokrzywę. Ma średniej wielkości sercowate liście i kwiaty koloru białego, niebieskiego lub różowego. Kocimiętka jest rośliną wieloletnią. Choć zazwyczaj rośnie dziko, to jest też gatunkiem uprawnym.

Jak kocimiętka działa na kota?

Kocimiętka, czyli niepozorna roślina o gatunkowej nawie Napeta cataria, to roślina zupełnie wyjątkowa w kocim świecie. Nepetalakton, czyli jeden z lotnych związków chemicznych (swoim działaniem przypomina kocie feromony) kocimiętki dostaje się do tkanki nosowej kota. Tam z kolei wiąże się z receptorami białkowymi stymulującymi neurony czuciowe. Następnie wpływa na pewne obszary znajdujące się w mózgu, które są związane z pożywieniem, a także zachowaniami drapieżnymi i seksualnymi. Wywołuje to u kota stan euforii objawiający się rozluźnieniem, mruczeniem, tarzaniem się i delikatnym podgryzaniem oraz chęcią do zabawy i pieszczot. Reakcja ta dla kota będąca oczywiście szczęściem samym w sobie, dla jego opiekuna może być cennym narzędziem wychowawczym i behawioralnym.

Jak zachowuje się kot po kocimiętce?

Po powąchaniu lub zjedzeniu kocimiętki koty zachowują się w charakterystyczny sposób:

• są bardziej przymilne,
• chętne na czułości,
• tarzają się,
• rozrzucają zabawki (te z kocimiętką),
• drapią lub pocierają pyszczkiem w miejscu, gdzie wyczuwalny jest zapach kocimiętki,
• ślinią się.

Mogą miewać nieskoordynowane ruchy, podskakiwać, biegać, szaleć czyli dostawać głupawki. Mogą też miauczeć, zawodzić, mruczeć, ocierać się o przedmioty.

Niektóre osobniki po prostu kontemplują świat niczym buddyjscy mnisi albo jogini – siedzą na tyłeczku, spoglądając spokojnie w przestrzeń. A może w siebie. W tym kocimiętkowym stanie prawdopodobnie są pogodzone ze światem i połączone z nim boską energią.

Rzadko, ale zdarzają się koty, które reagują na kocimiętkę zwiększoną agresją. Zazwyczaj dotyczy to kocurów i ma związek z zachowaniami płciowymi. Jeśli zauważysz, że twój mruczek należy do tej nielicznej grupy, stanowczo odstaw kocimiętkę. W zamian możesz spróbować waleriany.

Dlaczego koty tarzają się w kocimiętce?

Dlaczego właściwie kot tarza się w kocimiętce? Rozgniata w ten sposób liście i łodyżki rośliny, która zaczyna wydzielać jeszcze więcej nepetalaktonu. Cóż, koty nie potrafią rozcierać w palcach kocimiętkowego suszu, ale gdyby mogły – na pewno by to robiły. Spróbuj zrobić to sam – rozetrzyj w dłoniach garść suszu z kocimiętki, powąchaj – pachnie o wiele intensywniej, prawda? A teraz przypomnij sobie, jak czuły jest koci węch. Rozgnieciona kocimiętka jest dla kota jak bomba odurzająca i porządny haust tequili razem wzięte.

Czy wszystkie koty reagują na kocimiętkę?

Co ciekawe, nie tylko nasze domowe mruczki odczuwają wyraźną słabość do tego ziela – jej czarowi ulegają także lamparty, jaguary i  lwy (choć nie tygrysy)! Reakcję na kocimiętkę wykazuje ok 2/3 domowych kotów, a wystąpienie reakcji i jej siła uwarunkowane są genetycznie. Na działanie zioła odporne są koty bardzo młode (do 3 miesiąca) a koty starsze reagują na nią znacznie słabiej niż koty w wieku rozrodczym - ich zmysł węchu i system hormonalny nie pracują już tak, jak za młodu.

Czy kocimiętka to narkotyk?

Pomimo swojego silnego oddziaływania na koty, przypominającego w pewnym sensie narkotyczne odurzenie, kocimiętka jest bezpieczna i nieuzależniająca. Reakcja na kocimiętkę trwa stosunkowo krótko bo ok 10 – 15 minut, po czym kot przyzwyczaja się do niej i przestaje się nią interesować. Kolejne pobudzenie następuje zazwyczaj po kilku godzinach, jednak po pewnym czasie reakcje osłabiają się na skutek przyzwyczajenia organizmu do obecności nowej substancji. Nie należy w związku z tym przesadzać z oferowaniu kotu kocimiętki tak by nie straciła ona swej wyjątkowej mocy.

Jedyny skutek uboczny może pojawić się po zjedzeniu naprawdę dużej ilości kocimiętki i jest nim lekka biegunka, na szczęście nie trwająca długo i przechodząca sama, bez specjalnego leczenia.

Kocimiętka dla kota - jak ją stosować?

Jeśli już wiemy, że nasz kot jest czuły na kocimiętkowe wdzięki, nic nie stoi na przeszkodzie aby wykorzystać tę słabość do własnych celów! Ilość sytuacji, w których kocimiętka znajduje bowiem zastosowanie wydaje się być nieograniczona. Oto przykłady niektórych z nich:

• zachęcanie kota do zabawy, szczególnie jeśli od bardzo dawna nie bawił się i potrzebujemy czegoś na „przełamanie lodów”;
• stworzenie pozytywnego skojarzenia z nowym domem i opiekunem;
• zmniejszenie napięcia po przebytym stresie, np. wizycie gości, podróży, wizycie u weterynarza;
• ośmielenie kota nieśmiałego i przestraszonego;
• stworzenie pozytywnych skojarzeń z transporterkiem i podróży w nim;
• wyciągnięcie kota z kryjówki, z której nie zamierza sam wyściubiać nosa;
• zachęcenie kota do używania drapaka, przebywania w określonym miejscu itp. (poprzez spryskiwanie, lub wcieranie proszku w wyznaczone miejsca);
• zachęcenie kota do zabawy przedmiotami (samodzielnej i w interakcji z opiekunem);
• tworzenie pozytywnych skojarzeń z obiektami których kot się obawia – może być to wszystko począwszy od przedmiotów budzących lęk np. odkurzacza, aż po drugiego kota, psa lub nielubianą przez kota osobę (oczywiście nie musimy tych obiektów spryskiwać, wystarczy, że kot będzie blisko nich podczas działania rośliny).

To tylko niektóre z przykładów wykorzystania kocimiętki w kształtowaniu zachowania naszego pupila, które mają na celu pokazanie jej wszechstronności i zachęcenie do wymyślania własnych zastosowań. Jedyne na co należy uważać to stosowanie kocimiętki w dużej grupie kotów, gdyż może ona wyzwolić ich niekontrolowane zachowania i doprowadzić do agresji. Zawsze warto najpierw  ostrożnie i pod nadzorem przetestować działanie środka na własne kocie stado. Jest to ważne również z tego względu, że niektóre koty mogą reagować na kocimiętkę bardzo intensywnie, np. ślinotokiem – z tego też powodu kocimiętki używać należy zawsze pod nadzorem opiekuna.

Czy warto zasadzić tę roślinę w doniczce?

Kocimiętka jest dostępna w większości sklepów zoologicznych, przy czym najczęściej sprzedaje się ją w formie sproszkowanych, suchych liści. Warto jednak rozważyć zasadzenie roślinki w doniczce i uprawę w domowym zaciszu – nie tylko dla kociej przyjemności. Kocimiętka przyniesie korzyści także opiekunowi mruczka:

• Jej zapach odstrasza muchy i komary – kocimiętka w doniczce (a najlepiej kilku) na parapecie czy balkonie może wydatnie ograniczyć wizyty nieproszonych, latających gości. Można też posadzić ją w ogródku, w bezpośredniej okolicy tarasu lub altany.
• Ma właściwości lecznicze – napar z liści kocimiętki ułatwia zasypianie i ma działanie uspokajające. Sprawdza się także przy przeziębieniach – działa moczopędnie, napotnie i delikatnie przeciwbólowo.
• Jest ładna – często uprawia się ją w charakterze rośliny ozdobnej. Drobne kwiatki sprawiają urocze wrażenie, zarówno w doniczkach, jak i na rabatkach.
• Można wykorzystać ją w kuchni – świeże liście kocimiętki można dodawać do sałatek, a zasuszone – jako przyprawę do potraw, np. w celu podkreślenia smaku mięsa.

Jak uprawiać kocimiętkę?

Jeśli tobie i twojemu kotu marzy się kocimiętka w doniczce, zacznij od zakupu sadzonek lub nasion. Dostaniesz je w większości sklepów ogrodniczych, często w różnych odmianach, które warunkują cenę (zwykle wynosi ona od kilku do kilkunastu złotych za sadzonkę lub saszetkę z nasionami). Możesz zasadzić jedną roślinkę w okrągłej doniczce lub kilka w większej – w takim przypadku pamiętaj, by zachować pomiędzy nimi odstępy ok. 30 cm. Wyhodowanie kocimiętki trwa od 45 do 90 dni hodowli. Duże rośliny osiągają wysokość 60–90 cm.

Kocimiętka nie wymaga intensywnej pielęgnacji – należy zapewnić jej dostęp do słońca i nie przesadzać z podlewaniem, gdyż nie lubi nadmiernej wilgoci. Po przekwitnięciu warto ją delikatnie poprzycinać – jest szansa, że ponownie wypuści kwiaty. Nie trzeba jej nawozić.

Współautorzy: Agata Kufel, Joanna Nowakowska, Katarzyna Pielak, Katarzyna Ganszczyk, Magdalena Olesińska